تحلیل رخداد بارشی شدید منجر به سیل 28 تیر 1394 در استان البرز

سیل های ناگهانی ناشی از بارش های شدید کوتاه‌مدت از مهم ترین مخاطرات طبیعی محسوب می شود. تحقیق حاضر با هدف تحلیل سازوکار همدیدی و ترمودینامیکی بارش شدید منجر به سیل 28 تیر 1394 در استان البرز صورت گرفت. براساس ایستگاه های باران‌سنجی سیجان، کندر و ایستگاه همدید کرج، ویژگی های بارش و رخداد بارش های فصل گرم منطقه مشخص شد. در ادامه، داده های آنومالی، ارتفاع ژئوپتانسیل، سرعت قائم (اُمگا) و تاوایی در روزهای قبل تا زمان رخداد بارشی در تراز500 و850 هکتوپاسکال و تراز دریا استخراج و براساس نرم‌افزار گرادس ترسیم شد. شاخص های ناپایداری و نمودار ترمودینامیکی اسکیو - تی برمبنای ایستگاه همدید تهران تحلیل شد. وجود هوای سرد در جو بالا، ایجاد ناوۀ شبه‌پایا، تزریق و تامین مداوم رطوبت از پهنۀ آبی خزر، کم‌فشار سطح زمین و جریان‌های شمال غربی، مشخصه های عمدۀ همدیدی حاکم بر رخداد بارشی مذکور محسوب می‌شوند. الگوی غالب در تراز دریا در قبل و زمان رخداد بارش، حاکمیت کم‌فشار حرارتی پاکستان است. سرعت قائم (اُمگا) در زمان رخداد بارشی تقویت‌شده و در تراز850 هکتوپاسکال بیشتر از تراز 500 هکتوپاسکال مشاهده شد. در روز رخداد بارشی بر اثر حرکت نصف‌النهاری جریان‌های تراز بالای جو میزان تاوایی مثبت به 9+ رسیده است. رخداد بارشی مذکور با شاخص شوالتر در شرایط ناپایداری شدید و با شاخص مقدار آب قابل بارش، از بخار آب لازم برای بارش شدید در منطقه برخوردار بوده است. اختلاف حرارتی زیاد بین سطح بالای جو و سطح زمین در فصل گرم موجب بارش های شدید می شود. بنابراین، آگاهی از شرایط همدیدی بارش های شدید منجر به سیل می تواند به‌عنوان سامانۀ معتبر اخطار سیل در قبل از وقوع بحران حایز اهمیت باشد.