تاثیر مخاطره‌آمیز کاهش سطح تاغ‌زارهای اطراف شهر کرمان بر تشکیل کانون‌های ریزگرد

گردوغبار و ماسه‌های روان برخاسته از کانون‌های ریزگرد، همواره خسارات زیست‌محیطی سنگینی به مراکز اقتصادی و جوامع بشری وارد آورده‌اند. از سال 1961 میلادی با توسعه جنگل‌های دست‌کاشت تاغ، برای تثبیت شن‌های روان کانون بحرانی ریزگرد بخش جنوب و جنوب شرقی شهر کرمان اقدام شده است. گزارش‌های مبنی بر تشدید تخریب پوشش گیاهی این جنگل‌ها، محققان را بر آن داشت تا با استفاده از روشی ترکیبی، تغییرات احتمالی پوشش گیاهی را مدلسازی و پایش کنند. در این مطالعه، باند 3، موج قرمز، و باند 4، مادون قرمز نزدیک، سنجنده‌های tm و etm ماهواره لندست برای استخراج شاخص پوشش گیاهی نرمال‌شده به‌کار گرفته شد و تغییرات زمانی- مکانی تراکم جنگل‌های دست‌کاشت با بهره‌گیری از شاخص خودهمبستگی فضایی موران برای سال‌های 1987، 2000، 2005، 2009 و 2014 میلادی بررسی شد. برای ارزیابی تاثیر عامل طبیعی خشکسالی در تخریب تاغ‌زارها نیز داده‌های بارش روزانه ایستگاه هواشناسی کرمان طی سال‌های 1980 تا 2013 با استفاده از شاخص خشکسالی موثر آزمون شد. نتایج نشان می‌دهد که میانگین منطقه‌ای مقادیر ndvi در طول دوره مذکور روند کاهشی محسوسی داشته است؛ درحالی که، شاخص موران عمومی مقادیر ndvi از سال 1987 تا 2014 روندی افزایش داشته که الگوهای خوشه‌ای و متمرکز را گسترش داده است. این تغییرات برهم خوردن ساختار اولیه خطی و منظم جنگل‌های دست‌کاشت و ایجاد لکه‌های پر و خالی جنگلی را در منطقه نشان می‌دهد. گسترش خشکسالی‌ها به‌همراه دخالت‌های انسانی موجب تشدید تخریب جنگل‌ها در حاشیه دو جاده ارتباطی تهران و جوپار شده است. بدیهی است تداوم این روند، طرح‌های توسعه منطقه‌ای از قبیل طرح ملی محور گردشگری هفت باغ علوی (واقع در شرق منطقه شماره 2) را با تهدیدهای زیست‌محیطی جدی مواجه خواهد کرد.