تحلیل شبکه اجتماعی هم‌تالیفی مقالات داخلی اعضای هیئت علمی رشته علوم تربیتی دانشگاه‌های دولتی شهر تهران

هدف: در این پژوهش چگونگی همکاری‌های علمی در بین استادان رشته علوم تربیتی در بین گروه‌های علمی بررسی شده و مشخص می‌گردد که نحوه انتقال دانش در شبکه‌های همکاری علمی بین آنها چگونه بوده و سهم هریک از آنها در تولید مقالات علمی چاپ‌شده در داخل کشور به چه صورت است. پژوهش حاضر به مطالعه شبکه هم‌تالیفی اعضای هیئت علمی رشته علوم تربیتی دانشگاه‌های دولتی شهر تهران و بررسی الگوهای نویسندگی در 2795 مقاله منتشرشده داخلی در نشریات علمی پژوهشی می‌پردازد. روش‌شناسی: این پژوهش با رویکرد کتاب‌سنجی و روش تحلیل شبکه‌های اجتماعی انجام گرفت. جامعه آماری پژوهش شامل مقالات منتشرشده داخلی اعضای هیئت علمی رشته علوم تربیتی دانشگاه‌های دولتی شهر تهران است که توسط مجلات و فصلنامه‌های علمی-پژوهشی چاپ شده و در نمایه‌های استنادی علوم جهان اسلام و مگیران بارگذاری شده است. با روش نمونه در دسترس2795 مقاله که از سال 1377 تا سال 1395 در این پایگاه‌ها نمایه شده بودند مورد بررسی قرار گرفت. ازآنجایی‌که در فرایند انتخاب نمونه، به کلیه مقالات اعضای هیئت علمی، امکان دسترسی وجود نداشت و در نتیجه نمی‌شد از روش‌های تصادفی دست به انتخاب نمونه‌ها زد؛ لذا از روش نمونه در دسترس برای انتخاب نمونه‌ها استفاده شد. تعداد هم‌نویسندگی‌ها برای هریک از اعضا در جدولی در نرم‌افزار اکسل وارد گردید. ساخت ماتریس به‌صورت دستی انجام شد. نتیجه کار تشکیل ماتریس 106 * 106 بود. پیکربندی شبکه هم‌تالیفی مقالات منتشرشده داخلی با استفاده از شاخص‌های کلان تحلیل شبکه‌ها: چگالی، ضریب خوشه‌بندی، میانگین فاصله، اتصال و قطر شبکه بررسی شد و برای بررسی عملکرد هریک از اعضای هیئت علمی دارای تالیف در شبکه از شاخص‌های خرد تحلیل شبکه‌ها: مرکزیت درجه، بینیت، نزدیکی و بردار ویژه استفاده شد. برای تحلیل و ترسیم اطلاعات مستخرج از شبکه هم‌تالیفی از نرم‌افزار یو.سی.آی.نت و بسته مکمل آن نت دراو بهره گرفته شد. یافته‌ها: الگوی سه‌نویسندگی مهم‌ترین الگوی همکاری بود(30 درصد). شبکه هم‌نویسندگی از تعداد 106 گره و461 پیوند تشکیل شد. بررسی شاخص‌های خرد نشان داد که علی دلاور، محمود مهرمحمدی، عباس عباس‌پور، محبوبه عارفی و خسرو باقری با دارا‌بودن بیشترین میزان همکاری علمی با سایرین، مشارکت‌پذیرترین افراد در شبکه بودند. بر اساس تحلیل ساختار شبکه از لحاظ شاخص‌های خرد که نشانگر عملکرد فرد در شبکه است، می‌توان گفت که با توجه به شاخص مرکزیت درجه به‌ترتیب افرادی همچون محمود مهرمحمدی، کوروش فتحی واجارگاه، محمد عطاران و خسرو باقری، از جایگاهی برجسته برخوردار و میزان نفوذ و قدرت آنها در شبکه، نسبت به سایر اعضا بالاتر بوده و دارای بیشترین قدرت تاثیرگذاری علمی هستند و این افراد به‌نوعی جریان اطلاعات در شبکه را کنترل می‌کنند. تحلیل شاخص‌های کلان نشان داد که چگالی شبکه مذکور معادل 0.114 است، لذا شبکه از انسجام کافی برخوردار نبود. بنابراین شبکه حاضر از نوع گسسته بوده و در آن جریان اطلاعات به‌کندی صورت می‌پذیرد. به عبارتی اتصال میان گره‌ها کم بوده و شبکه از انسجام پایینی برخوردار است و حفره‌های زیادی در آن وجود دارد. نتیجه‌گیری: بررسی الگوهای نویسندگی استادان نشان داد که الگوی سه‌نویسندگی در مقالات داخلی منتشرشده بیشترین سهم را به خود اختصاص داد که بیشتر از آنکه همکاری استادان با یکدیگر باشد، حاصل همکاری استادان با دانشجویان و سایر پژوهشگران بوده است؛ همچنین بررسی شاخص‌های خرد و کلان نیز نشان داد که وضعیت همکاری علمی استادان رشته علوم تربیتی در دانشگاه‌های دولتی شهر تهران از وضعیت مطلوبی برخوردار نیست.

analysis of the social network of co-authorship of internal articles of faculty members in the field of educational sciences of governmental universities in tehran

purpose: in this research, the way of scientific cooperation among professors of educational sciences among scientific groups is investigated and it is clear how knowledge is transferred in scientific cooperation networks between them and what is the contribution of each of them in the production of scientific articles published in the country. the present study was conducted to study the co-authorship network of faculty members in the field of education of governmental universities of tehran and review authorship patterns in 2795 published articles in scientific journals.methodology: this study was conducted scientometric approach and social network analysis method. the statistical population of the research includes the internally published articles of the faculty members of educational sciences of tehran universities, which were published by scientific research journals and periodicals and uploaded to the citation indexes of the sciences of the islamic world science center and magiran. 2795 articles that were indexed in these databases from 1377 to 1395 were examined with the available sample method. since in the sample selection process, it was not possible to access all the articles of faculty members, and as a result, it was not possible to select samples using random methods, therefore, the available sample method was used to select the samples. the number of co-authors for each member was entered in a table in excel software. the matrix was created manually. the result was a 106*106 matrix. configure the co-authorship network for the publication of internal papers was investigated using the macro indicators network analysis such as density, clustering coefficient, mean distance, connectedness, and diameter of the network and for analyzing the performance of each faculty member with a compilation in the network, was used the micro indexes of the analysis of networks such as indices degree centrality, betweenness, closeness, and eigenvector. to analyze and draw information obtained from the network were used u.c.i.net software and its complementary package net drew.findings: the pattern of three authorships has been the most important collaborative pattern in the articles studied (%30). the network is composed of 106 nodes and 461 ties. the study of micro indicators showed that individuals such as ali delavar, mahmoud mehrmohammadi, abbas abbaspour, mahboobeh arefi, and khosrow bagheri with the highest degree of scientific collaboration with other writers, are the most participant in the network. based on the analysis of the network structure in terms of micro-indices that indicate the individual’s performance in the network, it can be said that according to the degree centrality index, people such as mahmoud mehrmohammadi, korosh fathi vajargah, mohammad attaran, and khosro bagheri have a prominent position and influence and their power in the network is higher than other members and they have the most scientific influence and these people somehow control the flow of information in the network. the analysis of macro indicators also showed that the density of the mentioned network was 0.114, so the network did not have sufficient cohesion. therefore, the current network is of a discrete type and the flow of information is slow. in other words, the connection between the nodes is low and the network has low coherence and there are many holes in it.conclusion: examining the writing patterns of the professors showed that the pattern of three writings in the published internal articles took the largest share, which was the result of the cooperation of the professors with students and other researchers rather than the cooperation of the professors with each other; also, the examination of micro and macro indicators also showed that the scientific cooperation of professors in the field of educational sciences in the public universities of tehran is not favorable.