تحلیل رویکرد حوزه‌های سنجش تولیدات علمی در ایران

هدف: هدف این پژوهش تحلیل رویکرد موضوعی کتاب‌ها و پایان‌نامه‌های حوزه‌های سنجش تولیدات علمی در ایران است.روش‌شناسی: این پژوهش از نوع پژوهش‌های کاربردی کتاب‌سنجی است که از طریق تحلیل محتوا به انجام رسیده است. جامعه پژوهش شامل 115 عنوان کتاب فارسی و 362 عنوان پایان‌نامه نوشته‌شده در دانشگاه‌های دولتی ایران از سال 1380 تا سال 1395 است. گردآوری اطلاعات با چک‏لیست و تحلیل داده‌ها با نرم‏افزار اکسل انجام شده است.یافته‌ها: یافته‌های پژوهش نشان دادند که کتاب‌های تالیفی حوزه‌های سنجش تولیدات علمی در ایران بیشتر از کتاب‏های اقتباسی، ترجمه‏ای، نقد و بررسی، گردآوری، مجموعه مقالات و راهنماهاست و کتاب‌ها و پایان‏نامه‌ها روند نشر صعودی دارند و بیشترین رویکرد موضوعی آنها تحلیل استنادی و علم‏سنجی بوده و رویکردهای اطلاع‏سنجی، اختراع‏سنجی و مصورسازی اطلاعات کمتر مورد بررسی قرار گرفته‌اند. همچنین بیشترین پژوهش‏های حوزه‌های سنجش تولیدات علمی در رشته‏های علوم کامپیوتر، پزشکی، آموزش عالی، مدیریت، فناوری اطلاعات و کتابداری و علم اطلاعات و کمترین آنها در رشته‌های اخلاق، تاریخ، فلسفه، حقوق و مطالعات زنان انجام شده است. علاوه‏براین رویکرد موضوعی کتاب‌ها و پایان‌نامه‌ها از موضوعات کتابشناسی‌ها و تحلیل استنادی به علم‌سنجی و مصورسازی اطلاعات تغییر یافته و مهم‌ترین شکاف‌های موضوعی آنها عدم سنجش کیفی و آسیب‌شناسی این حوزه‌هاست.نتیجه‌گیری: نتایج نشان دادند که کتاب‌ها و پایان‌نامه‌های حوزه‌های سنجش تولیدات علمی در ایران هم‏پوشانی موضوعی بیشتری داشته و نیاز به آسیب‌شناسی برای شناسایی شکاف‌ها و چالش‌های موجود در این زمینه دارند.

Analysis of the approach of the scientific outputs measurement areas in Iran

Purpose:The purpose of this study is to analyze the thematic approach of the books and theses of the measurement of the scientific output in Iran.Methodology: This research is a type of applied bibliometric research that has been done through the content analysis method. The study population consisted of 115 book titles and 362 titles of Iranian theses written in the state universities from 2001 to 2016. Also, Data was collected by checklists and analyzed by Excel software.Findings: The findings showed that compiled books of scientific outputs measurement in Iran are more than the books of adaptation, translation, review, collection, collection of articles and guides and books and theses have an upward publishing trend and their most thematic approach is citation analysis and scientometrics and the approaches of informatics, inventions and information illustration have been less studied. Also most researches of measurement areas of scientific outputs in Iran done in the field of computer science, medicine, higher education, management, information technology, and library and information science, and the least of them done in the fields of ethics, history, philosophy, law and women’s studies. In addition, the subject approach of books and thesis has changed from bibliographic and citation analysis to scientometrics and visualization of information, and the most important subject gaps are the lack of qualitative assessment and pathological of these areas.Conclustion: The results showed that subjects of books and theses of the measurement of the scientific output in Iran have more subject overlap and there is a need for pathology to identify gaps and challenges in this area.