ترسیم ساختار دانش در پژوهش‌های علوم قرآن و حدیث ایران با استفاده از تحلیل هم‌واژگانی

هدف: پژوهش حاضر با هدف ترسیم ساختار حوزه علوم قرآن و حدیث ایران در پایگاه استنادی علوم جهان اسلام، طی سال‌های 1385 تا 1394 انجام ‌شده است.روش‌شناسی: این پژوهش از نوع روش‌های کاربردی علم‌سنجی است و با استفاده از تحلیل هم‌رخدادی واژگان انجام شده است. جامعه پژوهش از 3638 مقاله تشکیل شده است که در مجله‌های حوزه علوم قرآن و حدیث ایران منتشر شده و در پایگاه استنادی علوم جهان اسلام نمایه می‌شوند. برای تجزیه و تحلیل و آماده‌سازی داده‌ها و همچنین ترسیم نقشه‌ها، از نرم‌افزارهای اس.پی.اس.اس، بیب اکسل، یو سی آی نت و ووسویور استفاده شده است.یافته‌ها: نتایج نشان دادند که کلیدواژه‌های «قرآن»، «نهج‌البلاغه» و «امام علی (ع)» پرتکرارترین کلیدواژه‌ها در پژوهش‌های حوزۀ قرآن و حدیث بوده‌اند. همچنین، زوج «نهج‌البلاغه امام علی(ع)» پرتکرارترین زوج هم‌واژگانی در پژوهش‌های این حوزه بوده است. یافته‌های حاصل از تحلیل خوشه‌ای نشان دادند که در بازۀ زمانی تحت مطالعه، مفاهیم حوزه قرآن و حدیث ایران از یازده خوشه تشکیل شده‌اند. در انتها، بر اساس نتایج مربوط به نمودار راهبردی، خوشه‌های موضوعی بلوغ‌یافته و خوش توسعه در مطالعات قرآن و حدیث شناسایی شدند.نتیجه‌گیری: عدم وجود برخی مفاهیم کلیدی قرآنی نظیر اخلاق اسلامی، فلسفه و مکاتب فلسفه اسلامی، سیره نبوی و سیر تاریخی نظرات عالمان و اندیشمندان اسلامی، می‌تواند حاکی از توجه کمتر پژوهشگران به این حوزه بوده باشد.

Mapping Knowledge Structure of Quran and Hadith Studies in Iran: A CoWord Analysis

Purpose: Using a coword analysis, this study tries to map the intellectual structure of Quran and Hadith Studies in Iran based on the records in the Islamic World Science Citation Database (ISC) during the years 2006 to 2015.Methodology: This is a scientometric applied research which uses coword analysis. The research population consists of 3638 articles published in the journals of Quran and Hadith category indexed in ISC database. SPSS, BibExcel, UCInet and VOSviewer are among the software that were used for analyzing and preparing data and drawing maps in this research.Findings: Results indicated that keywords “Quran”, “Nahj alBalaghah” and “Imam Ali” are the most frequent keywords in Quran and Hadith Studies. Moreover, “Nahj alBalaghah***Imam Ali” is the most frequent coword pair. Findings showed that in the study period (20062015), 11 clusters are formed in Quran and Hadith Studies. Also, based on the results of strategic diagram, the matured and welldeveloped clusters in Quran and Hadith Studies were identified.Conclusion: The lack of some Quranic key concepts such as Islamic ethics, philosophy and schools of Islamic philosophy, and the prophetic soul may indicate the fact that Quranic researchers have paid little attention to the mentioned areas.