اثربخشی تمرینات یکپارچه‌سازی حسی- حرکتی و توان‌بخشی شناختی رایانهای بر کارکردهای اجرایی (حافظه فعال، بازداری پاسخ و انعطاف‌پذیری شناختی) کودکان دارای کم‌توجهی بیش‌فعالی

پژوهش حاضر با هدف اثربخشی تمرینات یکپارچه‌سازی حسی- حرکتی و توان‌بخشی شناختی رایانه‌ای بر کارکردهای اجرایی (حافظه فعال، بازداری پاسخ و انعطاف‌پذیری شناختی) کودکان دارای کم توجهی بیش فعالی انجام شد. روش پژوهش از نوع نیمه تجربی با پیش‌آزمون - پس‌آزمون و گروه کنترل بود. جامعه آماری شامل کلیه کودکان دارای اختلال کم توجهی بیش فعالی شهر همدان به تعداد 300 نفر در سال تحصیلی 1401-1400 در نظر گرفته شد. نمونه پژوهش 33 کودک دارای اختلال کم توجهی بیش فعالی بود که به روش در دسترس انتخاب و به روش تصادفی ساده به دو گروه آزمایش و یک گروه کنترل (هر گروه 11 نفر) اختصاص یافت. ابزارهای این پژوهش شامل آزمون کارت‌های ویسکانسین (wcst)، آزمون ان بک (n-back) و آزمون تکلیف دوگانه استروپ (dts) بود. داده های پژوهش با مدل آماری تحلیل کوواریانس چندمتغیره و نرم افزار آماری spss-26 انجام شد. میانگین نمرات انعطاف‌پذیری شناختی، حافظه فعال و بازداری پاسخ در دو نوبت اندازه‌گیری شد که نشان داد در پس‌آزمون میانگین نمرات انعطاف‌پذیری شناختی و بازداری پاسخ افزایش یافته و نمرات حافظه فعال کاهش پیدا کرده و در گروه کنترل تغییری مشاهده نشد. نتایج نشان داد که پس از کنترل اثر پیش‌آزمون بر پس‌آزمون برای مقایسه نمرات انعطاف‌پذیری شناختی، حافظه فعال و بازداری پاسخ در بین سه گروه در سطح خطای (0.05) تفاوت معنی‌داری وجود داشت. با توجه به جلسات و نتایج به‌دست آمده درمان توان‌بخشی شناختی رایانه‌ای و تمرینات یکپارچه‌سازی حسی- حرکتی در بهبود انعطاف‌پذیری شناختی، حافظه فعال و بازداری پاسخ موثر بود.

effectiveness of sensory-motor integration exercises and computerized cognitive rehabilitation on executive functions (working memory, response inhibition and cognitive flexibility) in children with attention deficit/hyperactivity disorder

the present study was conducted with the aim of examining the effectiveness of sensory-motor integration exercises and computerized cognitive rehabilitation on executive functions (working memory, response inhibition and cognitive flexibility) of children with attention deficit/hyperactivity disorder (adhd). the present research was a semi-experimental type with a pre-test-post-test design and a control group. the statistical population included all children suffering from adhd in hamedan city, numbering 300 people in the academic year of 2021-2022. the research sample consisted of 33 children with adhd who were randomly assigned to two intervention groups and one control group (11 people in each group). the tools of this research included wisconsin cards test (wcst), n-back test and dual-task stroop (dts). the interventions of this research included captain log’s computerized cognitive rehabilitation protocol (clccrp) and sensory-motor integration training sessions. the collected data were analyzed using multivariate covariance model and spss26. the average scores of cognitive flexibility, active memory and response inhibition were measured on two occasions, which showed that in the post-test, the average scores of cognitive flexibility and response inhibition increased and active memory scores decreased, while no change was observed in the control group. the results showed that after controlling the effect of the pre-test on the post-test to compare the scores of cognitive flexibility, working memory and response inhibition among the three groups, there was a significant difference in the error level (0.05). according to the sessions and results obtained from computerized cognitive rehabilitation treatments and sensory-motor integration exercises were effective in improving cognitive flexibility, working memory and response inhibition.