بررسی اثربخشی برنامۀ آموزشی جهت‌یابی و حرکت بر بهزیستی روان‌شناختی دانش‌آموزان نابینا

پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی برنامه آموزشی جهت‌یابی و حرکت بر بهزیستی روان‌شناختی دانش‌آموزان نابینا در استان اصفهان انجام شد. این پژوهش، یک مطالعۀ شبه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمونپس‌آزمون و گروه کنترل بود. 24 نفر از دانش‌آموزان نابینا، به روش نمونه‌گیری در دسترس از مدارس ویژه نابینایان اصفهان انتخاب شدند و به‌طور مساوی در یکی از گروه‌های آزمایش و گروه کنترل (هر گروه دوازده نفر شامل شش دختر و شش پسر) جایگزین شدند. گروه آزمایشی در هشت جلسه آموزش برنامۀ جهت‌یابی و حرکت (هفته‌ای دو جلسه) شرکت کردند؛ درحالی‌که گروه کنترل در این جلسات شرکت نکردند. آزمودنی‌ها با استفاده از مقیاس بهزیستی روان‌شناختی (pwbs) ریف (1989) ارزیابی شدند. داده‌ها با استفاده از تحلیل کوواریانس چندمتغیری با به‌کارگیری نرم‌افزار spss نسخۀ 26 تحلیل شدند. نتایج نشان داد گروه آزمایش و کنترل در بهزیستی روان‌شناختی تفاوت معناداری دارند. درواقع آموزش برنامۀ جهت‌یابی و حرکت، بر بهزیستی روان‌شناختی و خرده‌مقیاس‌های خودمختاری، تسلط بر محیط، رشد شخصی، ارتباط مثبت با دیگران و پذیرش خود در دانش‌آموزان نابینا اثر مثبت و معنادار داشته است (0.001>p). با توجه به اینکه آموزش برنامۀ جهت‌یابی و حرکت، سبب بهبود بهزیستی روان‌شناختی دانش‌آموزان نابینا شد، برنامه‌ریزی برای آموزش چنین برنامه‌هایی مانند آموزش برنامۀ جهت‌یابی و حرکت نقش مهمی در بهزیستی روان‌شناختی دارد.

Investigating the Effectiveness of Orientation and Mobility Training Program on the Psychological Well-Being of Blind Students

The aim of the current study was to determine the effectiveness of orientation and mobility training program on psychological wellbeing of blind students in Isfahan. This research is quasiexperimental with a pretest and posttest design and a control group. Twentyfour blind students were randomly selected from a school for the blind in Isfahan. They were randomly divided into experimental and control groups and each group consisted of 12 students (6 girls and 6 boys). The experimental group participated in orientation and mobility training in 8 sessions (two sessions per week), while the control group did not. The Ryff (1989) Psychologıcal Wellbeıng Scale (PWBS) was used to assess all participants. Data were analyzed using multiple analysis of covariance with SPSS version 26. The results showed that the experimental and control groups had a significant difference in the variable of psychological wellbeing. Indeed, the orientation and mobility program had a positive significant effect on psychological wellbeing and the subscales of autonomy, environmental control, personal growth, positive communication with others, and selfacceptance in blind students (P<0.001). Since the orientation and mobility program training improved the psychological wellbeing of blind students, the planning of such training programs as the orientation and mobility program plays an important role in the wellbeing of blind students.