طراحی بسته توان‌بخشی شناختی خانواده ‌محور و بررسی تاثیر آن بر کارکردهای اجرایی دانش‌آموزان نارساخوان

هدف: پژوهش حاضر با هدف طراحی بسته توان‌بخشی شناختی خانواده‌محور و بررسی تاثیر آن بر کارکردهای اجرایی دانش‌آموزان نارساخوان بود. روش:این پژوهش از نوع نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون _ پس‌آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری شامل کلیه دانش‌آموزان دارای اختلال نارساخوانی بود که در سال تحصیلی 1397-1396 در مراکز دولتی اختلال یادگیری شهر تهران مشغول به تحصیل بودند. از بین مراکز دو مرکز انتخاب و سی دانش‌آموز به روش نمونه‌گیری تصادفی خوشه‌ای دو مرحله‌ای در دو گروه 15 نفره آزمایشی و کنترل تخصیص یافتند. گروه آزمایشی 12 جلسه مداخله توان‌بخشی شناختی خانواده‌محور را به مدت 1 ساعته در هر هفته به مدت 3 ماه دریافت کردند. هر دو گروه قبل و بعد از اجرای مداخله با آزمون سنجش بازداری شناختی  بشرا (رفیح‌خواه و همکاران، 1395)، آزمون حافظه فعال برای کودکان (حاف‌بک) (پیکرینگ و گدرکول، 2001)، آزمون یکپارچگی دیداری و شنیداری (سندفورد و ترنر، 1994) و همچنین پرسشنامه رتبه‌بندی رفتاری کارکردهای اجرایی بریف  (جرارد و همکاران، 2000) مورد ارزیابی قرار گرفتند و از تحلیل کوواریانس تک‌متغیری و چندمتغیری برای تحلیل داده‌ها استفاده شد. تحلیل داده‌ها با  spss24 انجام گرفت. یافته‌ها: یافته‌ها نشان دادند که مداخله توان‌بخشی شناختی خانواده‌محور با تاکید بر کارکردهای اجرایی (حافظه فعال، توجه مداوم و بازداری) روی کارکردهای اجرایی دانش‌آموزان نارساخوان تاثیر معناداری داشت (0.01>p). نتیجه گیری:توان‌بخشی شناختی خانواده محور مبتنی بر توجه مداوم، حافظه فعال و بازداری بر کارکردهای اجرایی دانش‌آموزان نارساخوان تاثیرگذار می‌باشد.

Designing family-based cognitive rehabilitation package and evaluating its effectiveness on executive functions of dyslexic students

Aim:The present research aimed to design a familybased cognitive rehabilitation package and evaluating its effectiveness on executive functions of dyslexic students. Method: The research was semiexperimental with pre and posttest and a control group. Statistical population contained all students who were studying in governmental centers for learning disorders in Tehran in 20172018. From among these centers, two centers were selected and 30 students were selected by random multi stages clustering and were assigned into two groups (15 in experiment group and 15 in control group). Experiment group received 12 onehour sessions of intervention once a week for 3 months. Both groups were evaluated by Boshra Cognitive Inhibition (Rafihkhah et al., 2016), Working Memory Test Battery for Children (Pickering  Gathercole, 2001), Integrated Visual and Auditory Continuous Performance Test (Sandford   Turner, 1994), and Behavior Rating Inventory of Executive Function (Jerard, 2000). MANCOVA and ANCOVA were used for analyzing the data whith SPSS24. Findings: Findings showed that familybased cognitive rehabilitation with emphasize on sustained attention, working memory and inhibition had significant effects on executive functions of dyslexic students (P>0/01). Conclusion: The familybased cognitive rehabilitation with emphasize on sustained attention, working memory and inhibition is effective for dyslexic students.