طراحی و بررسی اثربخشی برنامه هنردرمانی خانواده‌محور بر سازگاری کودکان مبتلا به سرطان

هدف از پژوهش حاضر، طراحی برنامه هنردرمانی خانواده‌محور قابل اجرا در بیمارستان، و ارزیابی اثربخشی آن بر سازگاری کودکان مبتلا به سرطان بود. این پژوهش، یک مطالعه تک‌آزمودنی از نوع a-b بود که نوعی پژوهش آزمایشی به‌شمار می‌رود. جامعه پژوهش شامل کودکان 9 تا 14 ساله بستری شده در مرکز طبی کودکان از آبان تا بهمن 1397 (30 نفر) بود که از میان آن ها تعداد پنج کودک (دو دختر و سه پسر) به روش نمونه‌گیری هدفمند بر اساس ملاک های ورود و خروج، انتخاب شدند. هر کودک همراه با مادر خود تعداد هشت جلسه هنردرمانی خانواده محور دریافت کرد. ابزارهای سنجش شامل، چک‌لیست راهبردهای سازگاری کودکان-بازنگری نخست (ccsc-r1)، چک‌لیست نمودهای زیستی-روانی-اجتماعی ناسازگاری در بیمارستان (bpseih) و راهبردهای سازگاری کودکان-بازنگری نخست بودند. داده های پژوهش با استفاده از نمودارها و جدول های مخصوص طرح های تک آزمودنی مورد تحلیل قرار گرفتند. به‌علاوه، میزان اندازه اثر و شاخص تغییر پایا نیز گزارش شد. یافته های پژوهش نشان داد که هنردرمانی خانواده محور به‌طور معناداری سبب کاهش نمودهای ناسازگاری و راهبرد اجتناب (p<0.05) از یک سو، افزایش راهبرد جست‌و‌جوی حمایت (p<0.05) از سوی دیگر، شده است. با توجه به یافته های پژوهش می‌توان نتیجه گرفت که هنردرمانی خانواده محور، قادر است سبب کاهش ناسازگاری کودکان مبتلا به سرطان بستری در بیمارستان و تغییر راهبردهای سازگاری آن ها شود. بنابراین، این روش را می توان به‌عنوان یکی از روان درمانی های مفید و کاربردی در بیمارستان به‌ویژه برای کودکان مبتلا به سرطان دانست.

Development and evaluation of the effectiveness of family-based art therapy on children’s coping with cancer

The present study was conducted to develop a familybased art therapy method adjusted to hospital condition, and evaluate its effectiveness on the children’s coping with cancer. The present research is a singlesubject study (AB) as a kind of experimental research. The statistical population of the study consisted of all children aged 914 years old admitted to Children Medical Center (CMC) from November 2018 to February 2019 that among them, five children were selected by purposeful sampling. Each child accompanied with her/his mother received eight familybased art therapy sessions. The tools of the present study were Checklist of BioPsychoSocial Expressions of Incompatibility in HospitalBPSEIH (Purrezaian, Besharat, Koochakzadeh, Farahani, 2019) and Children’s Coping Strategies Checklistrevision 1 (Ayers Sandler, 1999). Research data were analyzed using specific charts and tables for singlesubject designs. In addition, the effect size (ES) and the reliable change index (RCI) were also reported. The findings showed that familybased art therapy reduced the expressions of incompatibility and avoidance strategy (P < 0/05) on the one hand, and increased support seeking strategy (P<0/05) on the other, significantly. According to the findings, it can be concluded that familybased art therapy can reduce the incompatibility of children with cancer in hospital and change their coping strategies. Therefore, this method can be considered as one of the useful and practical psychotherapies in the hospital especially for children with cancer.