نگاهی به نظریه‌‌پردازی‌های شمول‌گرایانه ناظر به شورای دوم واتیکانی

در تاریخ مسیحیت، اندیشه غالب، انحصارگرایی دینی بوده و نجات و رستگاری مخصوص مسیحیان شمرده می‌شده است. شورای دوم واتیکان، که در سال 1962 تشکیل شد، کوشید از این موضع انحصارگرایانه سخت، فاصله بگیرد و موضعی شمول‌گرایانه، که نجات غیرمسیحیان را ممکن می‌دانست، اتخاذ کند. دو تن از عالمان الاهیات مسیحی معاصر، یعنی کارل رانر و هانس کونگ، کوشیده‌اند موضع اعلامیه این شورا را به صورت نظری مدون کنند. رانر نظریه «مسیحیان بی‌نام و نشان» و کونگ نظریه «حرکت از کلیسامداری به سوی خدامداری» را مطرح می‌کند. این نوشتار به بیان موضع شورای دوم واتیکان و نظریه رانر و کونگ در این ‌باره و بررسی این دو نظریه می‌پردازد. به نظر می‌رسد این دو نظریه‌پرداز در تطبیق این نظریه بر متون مقدس و آموزه‌های اساسی پذیرفته‌شده در تاریخ الاهیات مسیحی موفقیت چندانی نداشته‌اند. با این حال، باید اصل نظریه این دو عالم را در مقایسه با نظریه انحصارگرایانه عالمانی چون کارل بارت، مترقی به شمار آورد.

A Review of Theorizing of the Inclusivism of the Second Vatican Council

Dharma is one of the most important teachings of Buddhism upon which many other teachings of the religion are based. A notion similar to Dharma preexists Buddhism in Hindu culture under the title of Ryth that is associated with the cosmic order. Later in Buddhism, the Ryth has also taken several meanings and functions, getting related with law, morality and the four noble truths. In this paper, first, we will briefly survey and explain various meanings and functions of Dharma in Hinduism and Buddhism and point to some similar notions in the other religions. Finally we conclude that teachings similar to Dharma could be detected in the other religions and cultures. Although the Buddha does not actually teach anything about God, but his teachings on Dharma looks like the concept of God in other religions such as Logos in the Christianity.