|
|
|
|
ناسازگاری سیمای اهریمن و دیوان در شاهنامه با متون زرتشتی
|
|
|
|
|
|
|
|
نویسنده
|
حیدری حسین ,قاسم‌پور محدثه
|
|
منبع
|
پژوهش هاي ادياني - 1394 - دوره : 3 - شماره : 5 - صفحه:9 -33
|
|
|
|
|
چکیده
|
فردوسی برای حفظ و تداوم هویت ایرانی، به تدوین شاهنامه همّت گذاشت. به دلیل اینکه در زمان حکیم توس، دوره باورمندی بی‌چون و چرا به اساطیر فرا رسیده بود، وی با تلفیق اساطیر با باورهای زرتشتی و غیرزرتشتی سده‌های پیش و پس از اسلام، قالب اسطوره را به حماسه مبدل کرد و کاخ شاهنامه را بنا نهاد. از این‌رو، شاهنامه صرفاً گزارشگر باورها و آیین‌های ایران پیش از اسلام نیست.این مقاله نخست ویژگی‌ها و کارکرد اهریمن، و آنگاه رابطه اهریمن با اورمزد و جهان را در اوستا و متون پهلوی با گزارش شاهنامه مقایسه می‌کند. سپس، گزارش فردوسی درباره سرشت و اوصاف دیوان، رابطه دیوان با اهورامزدا و آفریده‌های او، راه مبارزه با دیوان، و اوصاف سه دیو بزرگ (رشک، آز، خشم) را با گزارش متون زرتشتی باستان می‌سنجد و همسویی‌ها و ناهمسویی‌های آنها را آشکار می‌کند. این جستار نشان می‌دهد که در شاهنامه، اهریمن و دیوان جایگاه پیشین خود را از دست داده‌اند و از اقتدار آنها و تاثیری که در هستی داشته‌اند به شدت کاسته شده است و به جایگاه فروتری که در متون و فرهنگ اسلامی دارند، نزدیک شده‌اند.
|
|
کلیدواژه
|
شاهنامه، فردوسی، اوستا، اهریمن، دیوان، متون پهلوی
|
|
آدرس
|
دانشگاه کاشان, گروه ادیان, ایران, دانشگاه کاشان, ایران
|
|
پست الکترونیکی
|
mqasempur@gmail.com
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Inconsistency between the Portraits of Ahriman and Devils in Shahnameh and Zoroastrian Texts
|
|
|
|
|
Authors
|
Heydaei Hossein ,Ghasempour Mohaddese
|
|
Abstract
|
To save the Iranian identity, Hakim Abu AlQasim Ferdowsi Tusi composed the epic of Shahnameh (book of kings). Due to the indisputable belief of people in mythology in his time, Ferdowsi transformed the myth to epic by combining the former with pre and postIslam Zoroastrian and non Zoroastrian texts which led to the creation of Shahnameh. Accordingly, Shahnameh is not just an exclusive report of Iranian beliefs and rites before the advent of Islam. The present article seeks to compare and contrast Shahnameh, Avesta and Pahlavi texts in terms of their arguments about the characteristics of Ahriman and his relationship with Ohrmazd and the universe. To this end, Ferdowsi’s depiction of the nature and attributes of demons, their relation with Ohrmazd and His creations, how to struggle with them and the characteristics of three main demons (i.e. envy, greed, and wrath) are carefully compared and contrasted with ancient Zoroastrian texts. The similarities and differences of these texts are then clarified. This study suggests that, Ahriman and demons have lost their old status in Shahnameh, to the extent of extreme reduction of their influence and power in the world. They have thus approached their inferior status assumed in Islamic texts and culture.
|
|
Keywords
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|