مناسکی ‌شدن و تمایز مناسک از غیرمناسک در دین ‌پژوهی

شناسایی برخی کنش‌ها در جایگاه مناسک در یک بافت، از مهم‌ترین مسائل در دین‌پژوهی به‌مثابه حوزه‌ای میان‌رشته‌ای است؛ از این‌رو هدف نوشتار حاضر، بررسی چگونگی تمایز مناسک از کنش عادی با استفاده از رویکردی بدیع و برگرفته از چند رشته است. رویکرد موردنظر تلفیقی از مفاهیم مناسک، بدن‌مندی، فضامندی، حافظه و نیّت‌مندی است که آنها را ذیل روند مناسکی‌شدن به‌مثابه امری برای تمایز مناسک از غیرمناسک قرار می‌دهیم. در جستار حاضر با تحلیل مفاهیم و نظریه‌ها به ‌صورت ‌مرحله‌ای، فاتحیتِ برخی کنش‌ها در شناساندنِ خود در جایگاه مناسک را بررسی می‌کنیم. بررسی‌ها نشان می‌دهد از خلال مناسکی‌شدن تلفیقی، فضایی مناسکی تولید شده است که در آن برخی کنش‌ها توسط بدنِ مناسک‌گزاران معنادار می‌شود و از عملی عادی به کنشی مناسکی تبدیل می‌شوند. در پایان نیز نتیجه می‌گیریم یکی از اصلی‌ترین مولفه‌های تمایز مناسک از غیرمناسک و شکل‌گیری مناسک فاتح، تربیت بدنی مناسک‌گزاران از طریق موقعیت‌های مقطعی مناسکی برای حجیت‌بخشی به مناسک ابداعی است.

ritualization and the distinction between rituals and non-rituals in religious studies

a major problem in religious studies as an interdisciplinary field is to identify certain actions as rituals in a context. the present article adopts a novel interdisciplinary approach to study how rituals are distinguished from ordinary actions. the approach in question combines several notions of ritual in anthropology, embodiment in gender studies, spatiality in architecture, and intentionality in the cognitive science, which we incorporate within the course of ritualization as what distinguishes rituals from non-rituals. methodologically speaking, in this research, we take up the descriptive-analytic method to consider the success of certain actions to make themselves recognized as rituals. studies show that, through ritualization, a ritual space is produced in which certain actions are rendered meaningful through the bodies of those who practice the rituals, in which case they turn from an ordinary action to a ritual action. finally, we conclude that a main component by which rituals are distinguished from non-rituals and successful rituals are formed is the physical training of those who practice rituals through occasional ritual situations.