گونه‌شناسی مکاشفه در علم‌الاساطیر بین‌النهرین

یکی از چالش‌های مطرح در فرهنگ دیرینۀ بین‌النهرین، امکان مشارکت یا مکاشفه بین موجودات لاهوتی و ناسوتی است. جَستار حاضر درحالی‌که با تکیه بر شواهد کافی وجود چنین امکانی را در این فرهنگ مسلّم فرض می‌کند، به روش توصیفی - تحلیلی به دنبالِ شناسایی اشکال احتمالی مکاشفه در فرهنگ اساطیری بین‌النهرین است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهند مکاشفه در اساطیر سومری، اَکّدی، بابلی و آشوری نوعی دادوستد معنوی بین عوالم لاهوت و ناسوت و دریچه‌ای برای مخابره یا القای خواسته‌ها، رازها و اخبار ایزدان بر موجودات خاکی اعم از بشری و غیربشری است. مکاشفه در اینجا غالباً شکل تک‌گویی و گاهی سیمای گفتگوی دوطرفه به خود می‌گیرد و می‌تواند برای انسان در کِسوت تجاربی چون سفر روح، رویای صادقه، دریافت صدا و غیب‌گویی رُخ دهد. ظاهراً جلوه‌هایی از معنا و اشکال مکاشفاتِ بین‌النهرینی به‌تدریج در ادیان سامی رخنه کرده‌ است که این تاثیر را می‌توان ثمرۀ قطعی همسایگی اقوام سامی با سومریان دانست؛ از این‌رو بررسی موقعیت‌های مکاشفه‌ایِ اساطیر بین‌النهرین برای فهم عمیق‌تر ماهیّت مکاشفه در ادیان متاخرتر حائز اهمیّت به نظر می‌رسد.

typology of revelation in mesopotamian mythology

a challenge faced by the ancient culture of mesopotamia was the possibility or impossibility of interaction or communication between natural and supernatural beings. while the present article assumes its possibility based on available evidence, it employs the descriptive-analytic method to identify various forms of revelation within the mythical mesopotamian culture. the research findings indicate that in sumerian, akkadian, babylonian, and assyrian myths, revelation manifested as an exchange or spiritual transaction bridging the gap between the natural and supernatural worlds. it served as a conduit for communication and the conveyance of desires, secrets, and news from deities to earthly beings, including both human and nonhuman entities. in this context, revelation often took the form of soliloquy and sometimes that of mutual conversation, presenting itself through experiences such as the soul’s journey, true dreams, auditory perceptions, and prophesies. it appears that the various forms of mesopotamian revelations gradually influenced semitic religions, likely influenced by the proximity of the sumerians. therefore, an exploration of the revelatory aspects of mesopotamian myths becomes crucial for a deeper understanding of the nature of revelation in more contemporary religions.