طبقات دینی دروزیان، نمودی از طبقات دوگانه مانوی

دروزیان یکی از شاخه‌های منشعب از اسماعیلیه فاطمی در اوایل قرن پنجم هجری هستند. برخی آموزه‌های اعتقادی این گرایش اسماعیلی ضمن متفاوت‌بودن با اندیشه‌های اسلامی و شیعی، شباهت معناداری با آموزه‌های دین مانوی دارد؛ چنان‌که به نظر می‌رسد آموزه‌های کلامی آنها از باورهای این کیش ایرانی متاثر بوده است. تحقیقات نشان می‌دهد تقسیم جامعۀ دروزی به دو طبقه جهال و عقال و جامعه مانوی با طبقات دوگانۀ نیوشایان و برگزیدگان از یک‌سو و شباهت وظایف و خویش‌کاری آنان با یکدیگر از سوی دیگر قابل مقایسه است. بنابراین هدف مقالۀ حاضر در درجۀ اول بررسی وجوه تشابه میان طبقات دو جامعه دروزی و مانوی و آن‌گاه تحقیق در باب عوامل و اسباب زمینه‌ساز تاثیرات احتمالی است. روش بررسی در این مقاله به گونه مطالعه تاریخی تطبیقی است. نتیجۀ نوشتۀ حاضر، مطابق یافته‌های متشابه و قراین تاثیرپذیری، تقویت احتمال وام‌گیری ساختاریِ جامعه دروزیه از نظام طبقات اجتماعی مانویت را گزارش می‌دهد.

religious classes of the druze as manifestations of the two manichean classes

the druze is a branch of fatimid ismailism that emerged in the early fifth century ah. while certain beliefs of this ismaili sect differ from islamic and shiite doctrines, they bear a significant resemblance to manichean beliefs, suggesting possible influence from this iranian religion. research indicates that the division of the druze community into the ignorant and the wise is reminiscent of the manichean division of society into catechumens (hearers or auditors) and the elect, and their duties (khīshkārī) also exhibit similarities. this article primarily explores the similarities between the two classes of the druze and manichean communities, and then delves into the factors that may have contributed to these influences. the research method used in this article is historical-comparative. in conclusion, based on the comparable findings and evidence of influence, it is likely that the druze community borrowed its social structure from the manichean system of social classes.