ارزیابی مبانی انسان‌شناختی ترواده بودیسم بر اساس مبانی حکمت متعالیه

شناخت انسان همواره محل توجه مکاتب مختلف دینی، فلسفی و عرفانی بوده است. امروزه اندیشمندان به آیین‌های عرفانی بدون شریعت، مانند آیین بودا، توجه دارند و از آن استقبال می‌کنند. ترواده‌ بودیسم نیز به عنوان قرائتی سنتی از آموزه‌های بودا، با نگاه فلسفی و عرفانی انسان را تحلیل می‌کند. تامل در مبانی انسان‌شناختی بودیسم شناخت ما از انسان در این آیین را عمیق‌تر خواهد کرد. بدین‌منظور پژوهش حاضر ضمن معرفی مبانی انسان‌شناختی ترواده ‌بودیسم، در صدد است آن را بر اساس مبانی حکمت متعالیه ارزیابی کند. این پژوهش با استفاده از روش توصیفی‌تحلیلی در نهایت به این نتیجه می‌رسد که انسان‌شناسی بودیسم از جهاتی ناقص است و به برخی از پرسش‌ها درباره مبدا هستی و فلسفه وجودی انسان پاسخ نمی‌دهد. بودا با انکار خدا و معرفی انسان به عنوان برترین موجود عالم و همچنین با انکار نفس ثابت، ماهیت انسان را چیزی جز ترکیبی از پنج بخش، یعنی بدن فیزیکی، احساس، ادراک، نمودهای روانی، و دانستگی نمی‌داند و آنچه به عنوان یک فرد تجربه می‌شود چیزی جز فرآیند شدن نیست. در انسان‌شناسی ترواده بودیسم انسان موجودی است که به سبب تولدهای مکرر در زنجیره سمساره گرفتار آمده و با پیوستن به نیروانا به رهایی می‌رسد.

Evaluating the Anthropological Foundations of Theravada Buddhism Based on the Foundations of AlHikmah AlMotaaliyah

Cognition of man has always been the focus of various religious, philosophical and mystical schools. Today, thinkers pay attention to and welcome mystical religions without Sharia, such as Buddhism. Theravada Buddhism, as a traditional reading of Buddhist teachings, analyzes man from a philosophical and mystical perspective. Reflecting on the anthropological foundations of Buddhism will deepen our knowledge of man in this religion. Therefore, the present study, while introducing the anthropological foundations of Theravada Buddhism, seeks to evaluate it on the basis of the principles of AlHikmah AlMotaaliyah (transcendent wisdom). This study, using a descriptiveanalytical method, finally concludes that the anthropology of Buddhism is incomplete in some respects and does not answer some questions about the origin of existence and the philosophy of human existence. By denying God and introducing man as the supreme being of the universe, as well as by denying the fixed soul, the Buddha considers human nature to be nothing more than a combination of five parts: the physical body, feeling, perception, mental manifestations, and knowledge. What is experienced as an individual is nothing but a process. In the anthropology of Theravada Buddhism, man is a creature who is trapped in the chain of Samsara due to repeated births and is liberated by joining Nirvana.