بررسی اهل کتاب یا «من له شبهه کتاب» بودن آیین هندو از منظر مبانی امامیه

به طور کلی در بحث امکان شمول آیین هندو در زمره اهل کتاب یا «من له شبهه کتاب» دو بحث اصلی مطرح می‌شود: نخست اینکه آیا اهل کتاب صرفاً در چهار دینی که نامشان در قرآن تصریح شده خلاصه می‌شوند، که در این مقاله به این نتیجه می‌رسیم که چنین نیست و ادیان دیگری نیز هستند که ممکن است جزء اهل کتاب باشند ولی نامشان در قرآن نیامده است، از جمله آیین هندو و حتی اگر این را هم نپذیریم، حداقل این است که آیین هندو را می‌توان در زمره «من له شبهه کتاب» تلقی کرد. در این صورت، بحث دوم این خواهد بود که: میزان نزدیکی آیین هندو با ادیان اهل کتاب تا چه حد است؟ این جستار پس از بررسی آموزه‌های این آیین در سه حوزه الاهیات، وحی و پیامبری، و آخرت‌شناسی به این نتیجه می‌رسد که هرچند پوسته ظاهری بسیاری از اسطوره‌ها و مناسک این آیین، شرک‌آمیز و خرافی است، ولی توحید عمیق و صریحی در متون مقدس و آموزه‌های اصلی آن وجود دارد. همچنین، برخلاف نظریه مشهور، آیین هندو نه فقط منکر وحی الاهی نیست، بلکه یکی از مبانی مهمش باور به الهام آسمانی (آکاشه‌وانی) است. البته در باب آخرت‌شناسی، آیین هندو تناسخ‌گرا است و از دیدگاه دیگر ادیان اهل کتاب دور می‌شود. در عین حال، در متون مقدس این آیین صراحتاً به بهشت (سْوَرگه)، جهنم (نَرَگه) و روز قیامت (مَهاپْرَلیَه)، البته با دیدگاه خاص خود، تصریح شده است. لذا در نهایت به این نتیجه می‌رسیم که این آیین بر اساس مبانی مذهب امامیه، ظرفیت شمول در اهل کتاب را دارد، یا حداقل از جمله ادیان «من له شبهه کتاب» است.

Investigating the Possibility of Hinduism Being the People of the Book or the Ones Who Have Pseudobook from the Perspective of Imami Principles

In general, there are two main issues in the possibility of classifying Hinduism in the category of the People of the Book or the ones who have pseudobook. First issue is whether the People of the Book are limited to only the four religions whose names are mentioned in the Quran. This article has come to the conclusion that this is not true, and on the contrary, there are other religions that may be part of the People of the Book whose names are not mentioned in the Quran, including Hinduism, and even if we do not accept this, at least Hinduism can be counted among the ones who have pseudobook. Hence, the second issue is: how close is Hinduism to the religions of the People of the Book? This study, after examining the teachings of Hinduism in the three fields of theology, revelation and prophethood, and eschatology, concludes that although the superficial shell of many myths and rituals of this religion is polytheistic and superstitious, there are deep and explicit monotheistic beliefs in its sacred texts and basic teachings. Also, contrary to popular belief, Hinduism does not deny divine revelation, but the belief in divine inspiration (Akashvani) is one of its important foundations. Of course, as for the Hereafter, Hinduism believes in reincarnation and is far from the view of other religions of the People of the Book. However, the sacred texts of this religion explicitly refer to heaven (swargah), hell (naragah) and the Day of Judgment (mahapralyah), albeit from their own views. Therefore, we have finally come to the conclusion that this religion, based on the principles of the Imami sect, has the capacity to be included in the religions of the People of the Book, or at least it is one of the religions of the ones who have pseudobook.