پیکرک‌های انسان‌ریخت زاغه و گشودگی جهان‌های آنیمی

تپه زاغه، واقع در شصت کیلومتری جنوب قزوین، محوطه‌ای کم‌ارتفاع با 15 هکتار وسعت است که در 14 فصل کاوش شده است. این مقاله به مجموعه‌ای مهم از یافته‌های این محوطه اختصاص دارد که عبارت‌اند از: «پیکرک‌های انسان‌ریخت چکمه‌ای». آنچه نگارش این مقاله را موجب شده به آزمون گذاشتن مطالعه‌ای جزئی‌نگرانه، دقیق و عینی درباره گونه‌ای از پیکرک‌های انسان‌ریخت زاغه در نسبت با بافت‌های باستان‌شناختی درون‌محوطه‌ای است تا بتوانیم معنای هستی‌شناختی حضور پیکرک‌های چکمه‌ای را از بطن همین مطالعه بافت‌گرایانه نمایان کنیم. در این پژوهش صرفاً بر پیکرک‌های معروف به «چکمه‌ای» تمرکز شده و آنها نیز بر اساس متغیرهای اندازه، نمایش اندام‌ها، بافت کشف، اندام‌های جنسی، تزیینات، شکستگی‌ها و ویژگی‌های خاص به ‌شکلی طبقه‌بندی‌شده توصیف شده‌اند. سه بافت اصلی این محوطه نیز در نسبت با پیکرک‌های موضوع مطالعه عبارت‌اند از: کلیّت استقرار زاغه، بنای منقوش و گمانه باستان‌شناختی k. برای معناکاوی پیکرک‌های موضوع مطالعه در چارچوبی باستان‌شناختی، آنها درون زمینه‌های «جهان آنیمی»، «چرخه زندگی» و «نسبت‌های بوم‌شناختی» جای داده ‌شده‌اند. حاصل پژوهش آنکه، پیکرک‌های انسان‌ریخت چکمه‌ای، در بافت استقرار هزاره ششم/پنجمی زاغه، با استفاده از همان قابلیت‌های مادّی خویش، عرصه‌ای را برای اندیشیدن به امر نااندیشیدنی فراهم کرده‌اند.

Teppe Zagheh’s Anthropomorphic Figurines and Openness of Animist Worlds

Located 60 kilometers to the south of Qazvin, Teppe Zaghe is a low area of 15hectre breadth which has been explored during14 archeological seasons. This article is allocated to a significant set of finds on the site: anthropomorphic boot figurines. The reason for conducting this study was to test an atomistic, meticulous and objective study of a type of anthropomorphic figurines in Teppe Zagheh in relation to archeological intrasite contexts, so we can reveal the ontological meaning of the presence of boot figurines from within the contextualist study. This research merely focuses on statuettes known as boot figurines, describing them in a classified manner according to variables of size, exhibition of organs, the context of the find, sex organs, adornments, fractures and special features. The three main contexts on the site in relation to the figurines are: the totality of the location of Teppe Zagheh, the engraved monument, and the archeological guess k. To explore the meaning of the figurines within an archeological framework they were placed in the contexts of “the animist world”, “life cycle”, and “ecological relations”. The result of the research is that the anthropomorphic boot figurines in the context of the location of Teppe Zagheh in the fifth/sixth millennium BCE provided room for thinking the unthinkable.