ازدواج با نزدیکان در منابع سده‌های نخستین اسلامی: خاستگاه، اهداف و میزان گستردگی آن

بررسی‌های موجود در بیان زرتشتیان راجع به پیشینه و اجرای آیین ازدواج با نزدیکان یا خویدوده و انگیزه‌های پای‌بندی به آن، عموماً بر شواهدی از آثار تاریخ‌نگاری‌های یونانی و نوشته‌هایی از قلم غیرایرانیان و بر پایه مفاهیم به‌کاررفته در متون فقهی بازمانده به زبان پهلوی اتکا دارد. افزون بر منابع مزبور، سنت یادشده در منابع اسلامی نیز گزارش شده، اما تاکنون بررسی دقیقی از میزان همسانی در محتوا بین آثار این اندیشمندان با موضوعیت تاریخی و دینی در مقایسه با منابع زرتشتی انجام نشده است. این مقاله درصدد دریافت سه موضوع اساسی در دو گروه منابع برآمده است: 1. خاستگاه اولیه رسم دیرین ازدواج با نزدیکان در تاریخ ایران؛ 2. میزان گستردگی و نمودار فراوانی این آیین؛ 3. اهداف و انگیزه‌های استمرار چنین خویشاوندی‌هایی در میان زرتشتیان. یادکرد این نکته ضروری است که با توجه به پیشینه اسطوره‌ای و تاکید متون فقهی زرتشتی و نمونه‌های گزارش‌شده از رواج این‌گونه خویشاوندی در منابع مختلف اسلامی اظهارنظر قطعی درباره شیوع گسترده و همگانی‌بودن چنین آیینی به‌آسانی میسر نیست.