کاربرد نسبت ابعاد منافذ معادل (epar) در تشخیص نوع تخلخل و تعیین گونه‌های سنگی، سازندهای کنگان و دالان، خلیج فارس

مخازن کربناتی بسیار پیچیده و ناهمگن هستند. غلبه بر این ناهمگنی جهت ارزیابی‌های مخزنی مهم و ضروری است. مطالعات مخازن کربناتی اغلب با استفاده از داده‌های آزمایشگاهی صورت‌گرفته است. استفاده از نگار چاه ‌پیمایی به‌جای استفاده از روش‌های آزمایشگاهی در کاهش زمان و هزینه بسیار به‌صرفه است. سازند‌های دالان-کنگان، به‌عنوان بزرگ‌ترین مخزن گاز غیرهمراه به دلیل تاثیر محیط رسوبی و فرایند‌های دیاژنزی ناهمگن و پیچیده هستند. باهدف غلبه بر ناهمگنی با استفاده از نگار صوتی، نمونه‌هایی از سازندهای کربناتی دالان-کنگان تهیه شد. در مجموع 87 مقطع نازک آهکی مورد ارزیابی سنگ‌نگاری، تجزیه‌وتحلیل‌ معمول مغزه و زمین‌شناسی قرار گرفت. به‌طور دقیق تخلخل، تراوایی، بافت رسوبی، نوع تخلخل و فرایند‌های دیاژنزی مشخص شدند. از چاه موردمطالعه نگارهای چاه‌پیمایی و صوتی نیز ثبت شد. بعد از کنترل کیفیت داده‌ها، نگار زمان صوتی ثبت شده به سرعت صوتی تبدیل شد. مدل‌سازی تخلخل-سرعت بر اساس رویکرد محیط موثر تفاضلی برای مقادیر مختلف نسبت ابعاد منافذ معادل انجام شد. تخلخل-سرعت نمونه‌های اندازه‌گیری شده در این مدل‌سازی مورداستفاده قرار گرفتند. نتایج نشان می‌دهد تخلخل‌های قالبی بزرگ‌ترین نسبت ابعاد را دارند. تخلخل‌های حفره‌ای، بین‌دانه‌ای و ریز تخلخل به ترتیب بیشترین نسبت ابعاد را بعد از تخلخل‌های قالبی دارند. تخلخل‌های قالبی و حفره‌ای به سبب کروی بودن و بالابودن نسبت ابعاد در تخلخل‌های یکسان، سرعت صوتی بیشتری نسبت به تخلخل‌های تخت و باریک دارند. از طریق شکل هندسی و نوع تخلخل و با استفاده از نگار صوتی، گونه‌های سنگی مشخص شدند که روند تغییرات تخلخل، تراوایی و فرایند‌های دیاژنزی اتفاق افتاده در مخازن دالان-کنگان را به ‌خوبی نمایان کرد.