شبیه سازی تغییرات تنش برجا، فشار منفذی و تغییر شکل ناشی از تخلیه میدان با استفاده ازکوپل ژئومکانیکی

مدل‌های ژئومکانیک استاتیک سنتی به‌طور گسترده‌ای برای تجزیه و تحلیل تنش‌ها در مخازن نفت و گاز مورد استفاده قرار می‌گیرند، اما در بررسی تنش‌های ناهمگن، مشکلاتی نظیر چرخش میدان تنش و خطاهای مرتبط ایجاد می‌شود. بنابراین، یک مدل شبیه‌سازی فیزیکی دینامیکی برای بررسی چهار بعدی تنش‌ها، کرنش‌ها و تغییر شکل مخزن نیاز است. هدف این مقاله ساخت مدل شبیه‌سازی کوپل ژئومکانیکی برای شبیه‌سازی تغییرات تنش، فشار منفذی و کرنش ناشی از تخلیه هیدروکربن، نشست و تغییر شکل مخزن می‌باشد. برای این منظور، از داده‌های استاتیکی و دینامیکی حاصل از نگاره‌های نفتی واقع بر یکی از میدان‌های مناطق نفت‌خیز جنوب ایران استفاده شده است. ابتدا، پیش‌پردازش داده‌ها و تعیین واحدهای ژئومکانیکی با استفاده از الگوریتم‌های یادگیری ماشین و ساخت مدل یک‌بعدی ژئومکانیکی، شامل مقاومت سنگ، مقاومت فشاری محصور نشده، مقاومت کششی، زاویه اصطکاک، پارامترهای تغییر شکل، مدول یانگ، نسبت پواسون، مدول برشی و بالک و فشار منفذی، به‌درستی با زبان برنامه‌نویسی پایتون انجام گرفت و تنش‌های برجا با استفاده از روابط پورالاستیک تعیین شدند. در ادامه این پژوهش، یک مدل شبیه‌سازی سه‌بعدی استاتیک، دینامیک و ژئومکانیک طراحی و پیاده‌سازی شد. در این مدل، از شبیه‌ساز تفاضل محدود مخزن (fdm) با استفاده از داده‌های دینامیکی برای ارزیابی فرآیند شیمیایی، هیدرولوژیکی و حرارتی (thc) با نرم‌افزار «eclipse» استفاده شد. همچنین، از شبیه‌ساز المان محدود مخزن (fem) جهت محاسبات فرآیند حرارتی، هیدرولوژیکی و مکانیکی (thm) با نرم‌افزار «visage» به‌کار گرفته شد و محاسبات به‌صورت کوپل یک‌طرفه در محیط نرم‌افزار «petrel» انجام گردید. در نتیجه، تغییرات تنش، کرنش، فشار منفذی و تغییر شکل مخزن در یک فاصله زمانی ده‌ساله از سال 2021 تا 2031 برای مخزن بنگستان به‌دست آمده است. بر اساس نتایج، در سال 2031 در بخش بالایی مخزن ایلام به دلیل تنش سرباره، حدود 30 سانتیمتر نشست رخ خواهد داد؛ اما این مقدار در مخزن سروک به حدود 10 تا 15 سانتیمتر برآورد می شود .

simulation of in situ stress and deformation induced by reservoir depletion using a coupled geomechanical model

traditional static geomechanical models are widely used for analyzing stresses in oil and gas reservoirs. however, when these models are employed to investigate heterogeneous stress conditions, challenges such as stress field rotation and errors arise, particularly observed in salt intrusion masses, salt domes, and reactivated faults due to gas injection. therefore, predicting stress variations in static geomechanical models becomes impractical, especially in deep and ultra deep reservoirs, heavy oil reservoirs, gas injection reservoirs, and enhanced oil recovery operations. hence, there is a need for a dynamic physical simulation model to examine four dimensional stresses, strains, and reservoir deformations. therefore, the objective of this paper is to develop a coupled geomechanical simulation model to simulate variations in stress, pore pressure, strain resulting from hydrocarbon depletion, subsidence, and reservoir deformation. to achieve this goal, static and dynamic data from oil fields located in one of the oil rich regions have been utilized. initially, data preprocessing and determination of geomechanical units were performed using machine learning algorithms. subsequently, a one dimensional geomechanical model including rock strength parameters (unconfined compressive strength, tensile strength, friction angle), deformation parameters (young’s modulus, poisson’s ratio, shear modulus, bulk modulus), and pore pressure were constructed, and residual stresses were determined using elastic poroelastic relations. furthermore, a three dimensional static, dynamic, and geomechanical simulation model was developed. this model utilized a finite difference reservoir simulator for evaluating the thermo hydro chemical (thc) process using eclipse software, alongside a finite element reservoir simulator for thermo hydro mechanical (thm) process calculations using visage software, unilaterally coupled in the petrel 2018 software environment. consequently, several results including stress, strain, pore pressure changes, and reservoir deformation over ten years from 2021 to 2031 for the bangestan reservoir were obtained