مکانمندی و استیلای مکان بر شخصیّت های روایی در «عزاداران بَیَل»

یکی از کارکردهای مکان روایی آماده سازی بستری برای تشریح ماهیت و ویژگی‌های شخصیت است. گزینش چگونگی ارائۀ مکان، صحنه‌پردازی، جنبه‌های خاص شخصیت‌ها و نوع روایتگری خواننده را به درک زیرلایه‌های متن هدایت می‌کند. مقالۀ حاضر به چگونگی تبلور مکان و پیوند آن با شخصیت در مجموعه داستان به هم پیوستۀ عزاداران بیل از غلامحسین ساعدی اختصاص دارد. شیوۀ تحلیل و بررسی اثر بر اساس روایت شناسی ترکیبی، به معنی بهره گیری از آرای نظریه‌پردازان حوزۀ روایت، انجام شده است. بررسی مکان روایی در این اثر نشان می‌دهد که فاعلیت مکان نفوذ و تاثیر پایدار خود را بر همۀ ارکان داستان ها به جا گذاشته است. روستای بیل مکان کلان متن و بستری برای زیست شخصیت‌های داستانی است که برای نشان دادن سلطه و نفوذ مکان بر فضای روانی- عاطفی و فضای روایی فراهم شده است. قرار گرفتن بیل در کانون روایت هشت داستان متضمن وجه نمادین مکانی است که مرهون ابداع هنری نویسنده است. شخصیت‌ها در امتداد مکان قرار گرفته‌ و به جزئی از آن استحاله یافته‌اند. مکان بیل برای احیای خود هر بار از میان شخصیت‌های بی‌عمل، تسلیم و درمانده قربانی می‌گیرد؛ و خواننده در فرآیند خوانش، نقش مکمل در بازآفرینی صحنه و شخصیت را ایفا می کند.

the impact of setting and location on the fictional characters of qolam hossein saedi’s azadaran-e bayal

one of the functions of narrative setting is to prepare a platform to explain the personality and nature of the characters. setting, ambiance, character features, and narration deepen the reader’s understanding of the text. this study investigates the process of locality and its connection to characters in qolam hossein saedi’s azadaran-e bayal. the analysis is done through a combined narratology which employs relevant narratological theories. through investigating the narrative setting, this study argues that the subjectivity of location has an everlasting impact on all narrative elements in the selected stories. bayal functions as the macro text setting and habitat for the characters and reflects the influence of the setting on the psycho-sentimental ambiance of the narrative. the positioning of bayal at the narrative locus of the eight stories comprises the symbolic aspect of a place which exposes the creativity of the author. the characters are placed in the setting and metamorphosed into it. to revive itself, each time bayal sacrifices one of the disappointed, passive, and helpless characters. in the process of reading, the reader plays a complementary role in recreating the scenes and characters.