ادراک خانه در رمان چراغ‌ها را من خاموش می‌کنم؛ برمبنای نظریۀ پدیدارشناسی ادراک

مسئلۀ اصلی این پژوهش چگونگی ادراک فضاهای معماری است. برای نیل به این مقصود، به شیوه‌ای میان‌رشته‌ای، از ادبیات داستانی استفاده شده است. به بیان دقیق‌تر این پژوهش در پی پاسخ به این پرسش است که ادراک خانه در ادبیات داستانی چه نکاتی را دربارۀ شخصیت‌های داستانی آشکار می‌کند. برای رسیدن به پاسخ این پرسش از نظریۀ پدیدارشناسی ادراک موریس مرلوپونتی و پدیدارشناسی معماری یوهانی پالاسما استفاده شده است. در این مقاله رمان چراغ‌ها را من خاموش می‌کنم اثر زویا پیرزاد پیکرۀ این پژوهش را شکل می‌دهد و مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است. پس از بررسی این رمان برمبنای پدیدارشناسی ادراک مشخص شد هویت کلاریس- شخصیت اصلی داستان- به دنبال ارتباط روزانه و مداوم با خانه و امور مرتبط با آن، در خانه ادغام شده است و هویتی جدید، هم‌بستۀ خانه پیدا کرده است و این انحلال باعث شده که هم دیگران و هم خودش، کلاریس را فراموش کنند. عادی انگاری موضوع دیگری است که گریبانگیر کلاریس شده است. او در پی اتفاقاتی که در داستان برایش رخ می‌دهد به آگاهی می‌رسد و برای رسیدن به خود حقیقی‌اش به تدریج گام‌هایی برمی‌دارد. در انتهای داستان کلاریس از آستانه عبور می‌کند، متحول می شود و هویت مستقلی می‌یابد.

the perception of home in zoya pirzad’s i’ll turn off the lights: a merleau-pontian reading

this article employs an interdisciplinary approach which draws on theories and concepts from fiction and architecture to examine the perception of architectural spaces in literary fiction. it investigates the process through which the perception of home in fiction reveals certain aspects of fictional characters. this study utilises maurice merleau-ponty’s ‘phenomenology of perception’ and juhani pallasmaa’s ‘architectural phenomenology’ in its analysis of zoya pirzad’s i’ll turn off the lights. through the lens of phenomenology of perception, it becomes evident that the identity of the main character, clarice, is intertwined with her daily and continuous interactions with home and concepts associated with it. she finds a new identity as an integral part of home which leads to a dissolution where both she and others forget clarice. however, she becomes aware of the events in the story and gradually takes steps toward self-realisation. by the end of the narrative, clarice transcends the threshold, undergoes transformation, and attains an independent identity.