منِ او: بازی رمزگان در چرخۀ ایدئولوژی

منِ او پرفروش‌ترین رمان رضا امیرخانی است که تاکنون از منظر نشانه‌شناختی مورد بررسی قرار نگرفته است. در این مقاله کوشیده‌ایم با بهره‌گیری از نظریۀ رمزگان رولان بارت در کتاب اس/زد به بررسی این رمان را بپردازیم. برای این کار با استفاده از روش گزیده‌خوانی، واحدهای خوانش برگزیده‌ای از متن را تحلیل و رمزگان‌های بدست‌آمده را به‌کمک آرای پی‌یر ماشری و تری ایگلتون از منظر ایدئولوژیک تفسیر کردیم. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که تاکید بر مفاهیم «مطلق‌اندیشی»، «علم‌ستیزی»، «تقدیرگرایی» و «اصالت‌باوری» و بازتولید و تقویت این مفاهیم در سراسر رمان، تمهیدی است که نویسنده با استفاده از آن بر ستیزه‌های اجتماعی و منازعات طبقاتی سرپوش می‌گذارد. به‌تعبیردیگر، امیرخانی با «مطلق‌انگاری» صدای مخالف را ناشنیده می‌گیرد و با «علم‌ستیزی» و «تقدیرگرایی» علت واقعیت‌های عینی را به امور انتزاعی حواله می‌دهد و با تلقی «اصالت تهرانی» به‌مثابه ارزش، راه را برای به کرسی نشاندن باورها و عقاید قهرمان داستانش هموار می‌کند. اما، نویسنده برای رسیدن به این هدف دچار تناقضاتی شده و تلاش او برای برطرف کردن این تناقضات، تنها بر شکاف‌ها و تعارضات متن افزوده است.

reza amirkhani’s man-e ou: narrative codes in an ideological circle

reza amirkhani’s bestseller novel, man-e ou, has never been semiotically studied. this study aims to investigate this novel in light of roland barthes’ narrative codes theory. this article employs an excerpt reading method to ideologically analyse the narrative codes and draws upon pierre macherey’s and terry eagleton’s theories. the critical analyses of this study turn around concepts such as ‘absolutism,’ ‘anti-scientism,’ ‘fatalism,’ and ‘originalism.’ amirkhani highlights and reproduces these concepts to cover up class and social conflicts throughout the novel. in other words, his ‘absolutism’ ignores the opposition, his ‘anti-scientism’ and ‘fatalism’ manipulate the objective reality, and his ‘originalism’ fabricates a value for tehran-dwellers to pave the way for his hero’s ideology. his attempt to correct and justify a number of social predicaments renders his work self-contradictory and problematic.