ظرفیّت‌های زبانی ما-راوی: ملاحظات کاربرد ضمیر اوَل شخص جمع در روایتگری

داستان‌هایی که به شیوه‌ ما-روایت بیان می‌شوند، به اعتبار بهره‌گیری از ضمیر اول شخص جمع، از ویژگی‌های منحصربه‌فردی در ساخت برخوردارند. بافت این داستان‌ها حاوی مشخصه‌هایی است که تا پیش از این به صورت مجزا ذیل زاویه‌دیدهای اول شخص مفرد و سوم شخص قرار می گرفته است. درواقع به نظر می‌رسد روایتگر جمعی موقعیتی روایی برای تجمیع امکانات تکنیکی هر دو شکل از زوایه‌دیدهای یادشده است. درهمین راستا این پژوهش در نظر دارد نشان دهد هریک از ابعاد تعریف منطقی ضمیر «ما» در پدید آمدن ظرفیت‌های خارق‌العاده‌روایتگری چگونه عمل می‌کنند. برای دستیابی به این منظور متونی از داستان‌های معاصر فارسی گزینش و مرور شد‌ند. بررسی الگوهای موجود در این داستان‌ها نشان می‌دهد گسترش پیرنگ داستان در گرو سه ویژگی «ضمیربودگی» با فرآیند مرجع‌یابی، «اول‌شخص بودگی» با مقوله‌وجه روایی و «جمع بودگی» با افزودن قابلیت تکثر توام با انسجام در شخصیت‌پردازی است. هریک از موارد یادشده با امکاناتی که در اختیار روایت داستانی قرار می‌دهند، باعث شکل‌گیری و پیشروی طرح داستان می‌گردند. دیگر برآیند‌ مطالعه مطابق روش مذکور، جدا از تشریح عملکرد این ضمیر در نقش راوی، نوعی طبقه‌بندی قراردادی از داستان‌هایی است که با این شیوه‌روایتگری خلق شده‌اند.

‘we’ narrator linguistic potentials: first-person plural practicality in narration

‘we’ narratives possess a unique structure which remarkably differs from narrative structures in stories told through the first-person singular or the third-person points of view. from this perspective, one may consider the plural narrator as the technical sum total of the aforementioned points of view. in line with this claim, this paper aims to discuss the different aspects of the ‘we’ pronoun as the narrator in creating diverse narrative potentials. to reach such a goal, we handpicked and reviewed a number of contemporary persian stories narrated by ‘we’ pronoun. the analysis of the narrative pattern of these stories proves that the expansion of the plot is affected by the relation between the ‘pronoun’ and the referencing process, ‘singularity’ and the narrative mood concept, and ‘plurality’ and the addition as well cohesion in characterization. each of these possibilities strengthens narrative organicism and forms and advances the structure of the story. in addition, apart from justifying the selection of ‘we’ pronoun by the narrator, the article offers a conventional categorisation of the stories narrated in such a structure.