بررسی روایی و نقد ژانری نفثه‌المصدور

ﻨﻔﺛﺔالمصدور، نوشتة شهاب الدین محمد نسوی خرندزی زیدری به دلیل سبک نگارش و محتوا عمدتاً در دو حوزة ادبیات و تاریخ کلاسیک مورد توجه بوده است. با توجه به رویکردهای جدید روایت شناسی و مطالعات بین رشته ای این کتاب می تواند از حوزة مطالعات کلاسیک صرف در عرصه های تاریخ و ادبیات، وارد قلمروهای جدید مطالعات روایت شناسی و نقد معاصر شود. بررسی ژانری و روایت شناسانة ﻨﻔﺛﺔالمصدور، تعبیۀ انواع ادبی متعددی را در این اثر نمایان می کند. اگرچه به نظر می رسد هریک از این انواع، شامل خودشرح حال نگاری، نامه نگاری و مقامه نویسی، در بافت و بستری از ارجاعات فرامتنی و بینامتنیِ تاریخی، به گونه ای با یکدیگر ترکیب شده اند که نمی توان به راحتی ﻨﻔﺛﺔالمصدور را در نوع ادبی خاصی محدود کرد؛ اما بررسی ژانری اثر نشان می دهد که چنین نیست. همچنین خوانش از شیوة روایی خاصی که نسوی در بازگویی وقایع برگزیده است متاثر از سنت روایی نثر فنی و زیبایی شناسی قرن ششم این کتاب را در حد یک اثر ادبی صرف محدود کرده و قصدمندی اولیه نویسنده، در پرتو خوانش های فرهیختگان دانشگاهی، نادیده و مخدوش شده است. مقالۀ حاضر به بحث هایی پیرامون ساختار روایی در ﻨﻔﺛﺔالمصدور و نقد ژانری آن می پردازد تا نشان دهد که این اثر درواقع، از نوع نامه های خصوصی موسوم به اخوانیات است که ذکر برخی اشخاص و وقایع مهم عصر مغول به آن جایگاه و ارزشی تاریخی بخشیده است اما نمی توان و نباید آن را اثری چندژانری محسوب کرد.

a biographical narrative study of nafsat-al-masdur

for its style and content, nafsat-al-masdur, the work of shahab al-din mohammad nasavi khorandezi zeydari, has always been considered as a canonical text in classical history and literature. in line with the new approaches in narratology and interdisciplinary studies, this work moves beyond the traditional classical studies of history and literature and enters into new domains of narratology and contemporary criticism. genre and narratological studies of nafsat-al-masdur present different genres embedded in the work. these genres, such as autobiography, epistolary, and nonfiction, are intertextually intermingled in a historical context and problematize simplistic literary categorizations of nafsat-al-masdur. also, different academic readings, in line with the narration and aesthetics tradition of the sixth century (s. h.), have degraded nasavi’s peculiar narration style in restating the events to an insignificant piece of literature and deformed his primary objectives. the present article studies the generic and narrative structure of nafsat-al-masdur in an attempt to categorize the work as ekhvaniyat and claims that although it has earned historical recognition due to its treatment of important people and events in the mongol era, it cannot and should not be regarded as a multi-genric work.