نقد و تحلیل بوم‌گرایی رمان کلیدر با نگاهی به هویّت اکولوژیکی شخصیّت‌ها در تاثیرپذیری از گفتمان قدرت

نقد بوم گرا به مطالعة رابطۀ بین ادبیات و محیط فیزیکی می پردازد و دغدغه های زیست محیطی را در زمینه های اجتماعی و سیاسی آن بررسی می کند. در این نقد ما با روش توصیفی- تحلیلی دغدغه‌های زیست‌محیطی شخصیت های رمان کلیدر دولت آبادی را در ارتباط با طبیعت بررسی و تحلیل خواهیم کرد تا تاثیر گفتمان قدرت را بر هویت اکولوژیکی شخصیت ها نشان دهیم؛ زیرا شخصیت های کلیدر هنگامی که در موقعیت های گفتمان استبدادی قدرت قرار می گیرند، رفتارهای خاصی در آنان شکل می گیرد و باعث سوژه‌شدگی شان می گردد که در هرکدام به نحوی نمود می یابد؛ در کلمیشی با تن دادن وی به یکجانشینی، ترس زیست محیطی و فاصله گرفتن از هویت بیابانی اش، در بلقیس با بحران روحی و هویت باختگی، در گل‌محمد با کفرگویی، ترس زیست‌محیطی، سازگار نبودن وی با خسّت اقلیمی که به آن کوچانده شده و کشتن امنیه ها، در بیگ محمد با ترس زیست‌محیطی و مهاجرت از آ نجا، در خان عمو با کفرگویی و راهزنی و در خان محمد با تامل در عناصر طبیعت و گفتگو با آن و توجه به بعد باشندگی خود. با تحلیل شخصیت ها در کلیدر در ارتباط با محیط زیست به تاثیرپذیری از گفتمان قدرت به این نتایج دست یافتیم که گفتمان استبدادی قدرت باعث شکل گیری حقیقتی برساخته در شخصیت های رمان و شیء شدگی آنان گردیده و آنها را از هویّت اکولوژیکی و حقیقت درونی شان که در ارتباط با طبیعت ساخته شده، دور کرده و استقلال و عقلانیت فردمبنایانه را از آنان گرفته است. درواقع تغییر محیط زیستشان باعث تغییر خودِ آنان نیز گردیده و معرفتی ضدّگفتمانی در آنان ایجاد کرده که هم زادۀ قدرت است و هم قدرت زا.

ecological identity and the discourse of power: an ecocritical reading of kelidar

ecocriticism studies the relation between literature and the physical environment and analyzes ecological concerns in socio-political contexts. in order to represent the effects of the discourse of power on the ecological identity of the characters in dowlatabadi’s kelidar, this article employs the descriptive-analytical method to study the characters’ ecological concerns in relation to nature. subjectification of each of kelidar’s characters manifests through their reactions when they are in authoritative positions of the discourse of power. in kalmiši’s surrender to sedentism, his ecologic fear, and his displacement of desert identity; in belqays’s mental breakdown and loss of identity; in gol-mohammad’s blasphemy, ecologic fear, unadaptability to the harsh climate where he was banished, and guardslaughter; in beg-mohammad’s migration and ecologic fear; in khan-mohammad’s ruminations and dialogues with the elements of nature and reflections on his existence. through character analysis in relation to the environment and the discourse of power, we concluded that the authoritative discourse of power leads to the characters’ fabrication of a persona, and their objectification, distancing them from their ecologic identity and inner truth built in relation to the nature and seizing their freedom and rationality. in other words, the change in their ecology changes their nature and creates a powerful anti-discourse. extended abstract1.introductionthe term ‘ecocriticism,’ first coined in 1978 by william rueckert, addresses and studies issues on environmental concerns (dreese, 2002: 4). cheryll glotfelty is regarded as the founder of ecocriticism in america. glotfelty defines ecocriticism as &the study of the relationship between literature and the physical environment& (glotfelty fromm, 1996: 18). it has a vast scope of function and is a diverse biosphere in itself (parsapoor, 1392 [2013]: 36). also, the characters in dowlatabadi’s kelidar portray the rural life of the people who are born in villages (dastqeib, 1383 [2004]: 111) and their fate is tied to nature. 2.theoretical frameworkin his the archeology of knowledge, foucault categorizes human sciences into three categories: rebirth, classic, and modernity. in each of these stages, the human understanding and view of nature are different. kelidar belongs to modernity. in modernity, it is the absolute power of the discourse that manifests in special mental and behavioral patterns. in other words, foucault believes that discourse and its true consequences play an important role in authority. discourse limits the domain of authority and true consequences manifest in the shadow of authority (foucault, 1387 [2008]: 158). foucault emphasizes the focus on the origins of power and its consequences (ibid: 160). because foucault’s analysis aims to regain and save the imprisoned knowledge (smart, 1385 [2006]: 19). this study also aims to analyze such consequences by studying the ecologic identity of kelidar’s characters because discourse acts manifested certain behavioral patterns in the characters and changed their ecologic identity, which included a relation with the earth, an understanding of the ecosystem, and a direct experience of nature (thomashow, 1995:3). 3.methodologythis analytical-descriptive study will discuss dowlatabadi’s ten-volume kelidar, extract samples from the literature review, analyze the data, and categorize the results.