معرفی سروده‌هایی از شاخه ادبیات شفاهی ایران: سه‌خشتی‌های کُرمانجی

در این مقاله، سروده هایی متعلق به خانواده ادبیات شفاهی ایران از منظر برون متنی و درون متنی معرفی می شود. سه خشتی های کرمانجی، سروده هایی سه‌مصراعی‌اند که سابقه آنها به ادبیات دوره پیشااسلامی می رسد اما هنوز در شاخه ادبیات شفاهی منطقه خراسان سروده و خوانده می شوند. در زبان کرمانجی، سه خشتی ها را عمدتاً به آواز می‌خوانند و همین امر سبب افزودن پاره هایی بر اصل سه مصراع می شود. این پاره ها بیشتر کارکرد موسیقایی دارد و غالباً برای سازگارشدن سه خشتی ها با دستگاه های موسیقایی به آنها افزوده می شود اما غیر از این، کارکرد معنایی ـ عاطفی هم دارند. ما پس از بررسی 304 سه خشتی، آنها را از جهت موسیقایی و زمینه معنایی ـ عاطفی بررسی خواهیم کرد. ضمن اینکه پیش از آن نشان می دهیم رابطه این سروده ها با ادبیات دوره پیشااسلامی چگونه است. در بخش پیشینه تحقیق و وجه تسمیه این قالب نیز نشان خواهیم داد که چه تحقیقاتی در این مورد تاکنون انجام شده است.

Introducing poems of Iranian folk literature: Evidence from KurmanjiSeKheshties

In this article, poems of Iranian folk literature would be introduced both from intra and extratext perspective. Kurmanji Sekheshties are poems with threehemistiches that date back to preIslamic literature, however, still they are composed and sung in the Khorāsān folk literature. In the Kurmanji language, Sekheshties are mainly sung and that’s why some bits are added to the original 3hemistiches. These bits have mostly musical function and often they are added to the Sekheshties to adapt them to the musical Dastgāhs, however they also have semanticaffective function. After investigating 304 Sekheshties, we examined them according to their music and their semanticaffective background. Meanwhile, we demonstratedthat how these poems could be related to the preIslamic literature. In the section on the literature review and appellation of this type of poem, we explained that which researches have been done on this topic up to now