بررسی گسترش معنا و بافت کاربردی واژه‌ها و اصطلاح ‌ها به/ از حوزۀ خودرو در گونۀ گفتاری زبان فارسی

‌واژه‌ها و اصطلاح‌های بسیاری دربارۀ حوزۀ خودرو دستخوش انواع گسترش معنا یا گسترش بافت کاربردی شده‌اند. پیکرۀ زبانی این پژوهش مجموعۀ واژه‌ها و اصطلاح‌هایی است که با تغییر معنا یا گسترش بافت کاربردی به حوزۀ خودرو راه یافته‌ یا از حوزۀ خودرو به گنجینۀ واژگان زبان فارسی افزوده شده‌است. هدف اصلی این پژوهش توصیفی- تحلیلی ارائه و تعریف این واژه‌هاست. سپس به چگونگی رخداد این تغییرها و گسترش‌ها با بهره‌گیری از نظریۀ «ربط» اسپربر و ویلسون پرداخته شده‌است. طبق نتایج گویشوران زبان فارسی با توجه به دانش‌‌ها، تجربه‌ها و اطلاعات زمینه‌ای مشترکشان هم معنای اولیۀ این دست واژه‌ها و اصطلاح‌ها را می‌دانند، هم به معانی و کاربرد گسترش‌یافتۀ آنها دسترسی دارند. مطابق نظریۀ «ربط» هنگامی‌که شنونده واژه‌ یا اصطلاحی دربارۀ حوزۀ خودرو دریافت می‌کند، با در نظر گرفتن بافت موقعیت، آن را با اطلاعات زمینه‌ای خود می‌سنجد و تطبیق می‌دهد و سرانجام درک می‌کند منظور گوینده معنی اولیۀ آن واژه‌ و اصطلاح، یا معنی گسترش‌یافتۀ آن است. دلیل این بده‌بستان واژه‌ها و اصطلاح‌ها جدایی‌ناپذیری حوزۀ ترابری از زندگی انسان و بهره‌ بردن از ویژگی‌های خودرو در توصیف برخی از ویژگی‌های بدن و رفتار انسان است.

extension of the meaning and physical context of vehicle terms to everyday persian vocabulary and vice versa

many persian terms and expressions realated to vehicles have undergone extension of the meaning and physical context. the corpus under study includes vehicle terms that have entered persian vocabulary as well as common words and expressions that have been added to vehicle terms through extension of the meaning and physical context. identifying whether a word or an expression has undergone extension of meaning and physical context is based on the linguistic intuition of the author as a native speaker of persian. this research presents several examples and discusses them within the framework of relevance theory (sperber & wilson, 1986). in line with this theory, there exists a combination of knowledge, experiences and shared background information about vehicle-realated terms in the mind of every persian speaker. using this combination, not only persian speakers are aware of their original meanings and physical contexts but also they have access to their extended meanings and/ or physical contexts. in accordance with the relevance theory, when a persian speaker hears a vehicle-realated term, s/he considers the physical context to evaluate it and then matches it with her/his background knowledge in order to figure out if the speaker intended its original meaning or its extended meaning.