محدودیت عملکرد فرایند هماهنگی واکه‌ای در زبان فارسی

هدف از نگارش این مقاله بررسی فرایند هماهنگی واکه ‌ای در واژه ‌هایی است که با وجود برخورداری از بافت واجی متناسب، در گفتار غیررسمی بدون انجام این فرایند تلفظ می ‌شوند. هماهنگی واکه ‌ای در گفتار غیررسمی گویشوران، در برخی از کلمات عمل نمی‌کند. برای بررسی علل عمل‌نکردن این فرایند 100 واژّ رایج از زبان فارسی با بافت واجی متناسب، انتخاب و از 150 گویشور مسلط به زبان فارسی معیار خواسته شد تا این واژه ها را به سبک غیررسمی تلفظ کنند. سپس تلفظ گویشوران ثبت و واج‌نگاری شد تا عمل‌نکردن فرایند بررسی شود. این پژوهش به شیوۀ میدانی و تحلیل‌محتوای کیفی انجام شد و نتایج نشان داد که این فرایند در گفتار غیررسمی فارسی، فرایندی فعال است، اما عمل‌کردن آن با محدودیت‌هایی روبه‌روست. بسامد کاربرد واژه، تاثیر متغیرهای سن، جنس و تحصیلات گویشوران، گسترش کاربرد زبان نوشتار در گفتار، وام‌واژه بودن، بروز شباهت تلفظ به گویش یا لهجه ‌های محلی، تعامل زمینه‌برچینی، مقولۀ دستوری کلمات با بافت متناسب و بسته بودن هجای واکۀ هدف، باعث عمل‌نکردن فرایند تحقیق بوده‌اند.

the restrictions of the vowel harmony in persian

the research aims at studying a frequent phonological process in persian. a phonological process that is supposed to act in many persian words, enjoying the respective phonological arrangements. as a content-oriented process, the vowel harmony may not act in certain persian words even in the speakers' informal pronunciation. the research method is a survey, qualitative content analysis and the data included in 100 words, gathered by purposive sampling to make a questionnaire. the interviewees include 150 speakers who are fluent in standard persian. they pronounced the words in an informal style. the findings show that the vowel harmony acts in many persian words, while being encounter by some restrictions in many others. the frequency, the loanwords, the age, gender and education of the speakers, the vowel harmony output takes a similar phonetic representation to local dialects and accents, the amplification of using writing language in speaking, the required phonetic arrangement stands in two morphemes, bleeding, closed syllable, and sometimes the grammatical category of the words stimulated the vowel harmony and blocked it.