گونه‌ای از بیان سوگند با ساختِ نحوی شرط

بیان سوگند در زبان فارسی غیر از گونۀ اصلی که در آن برای موضوعی به کسی یا چیزی سوگند می‌خورند، دارای گونۀ دیگری است که با وجود کاربرد آن در گذشته و حال، تاکنون توجهی بدان نشده ‌است. این گونه از بیان سوگند دارای ساختِ شرطی است که در جملۀ شرط موضوع سوگند بیان می‌شود، و در جملۀ جواب شرط نیز عمل سوگند خوردن قرار می‌گیرد. این نوع از سوگند یکی از مصداق‌های «کنش‌گفتار» در زبان فارسی است که گوینده با بیان آن عمل سوگند را انجام می‌دهد. در این نوشتار با بهره‌گیری از مفاهیم نظریۀ «کنش‌گفتار» در دیدگاه جان آستین به عنوان مبنای نظری و با ذکر نمونه هایی از آثار ادبی و نیز مواردی از گفتار عامیانه، گونۀ شرطیِ بیان سوگند تبیین و تشریح می شود تا نشان داده شود که این نوع سوگند هم در گذشته متداول بوده‌است و هم‌اکنون در زبان روزمره کاربرد گسترده‌ای دارد. از نتیجۀ کار چنین برمی‌آید که این شیوه نسبت به نوع شناخته‌شده و متداول آن تاکید بیشتری دارد و در مواقعی استفاده می‌شود که گوینده بخواهد بر موضوع تاکید و مبالغۀ بیشتری داشته باشد.