صورت‌های شکسته و فرهنگ‌های فارسی

صورت شکسته، شکلِ نوشتاری کلمه، وند یا پی‌بستی است که اولاً، مبیّن تلفظ سبک گفتاری فارسی باشد، و ثانیاً، معادل آواییِ سالمی در زبان رسمی معیار فارسی داشته باشد، مثلاً «اگه» و «می‌تونم» صورت‌های شکستۀ کلمات سالمِ «اگر» و «می‌توانم» هستند؛ یا «-رو» صورت شکستۀ کلمۀ دستوری و سالم «را» است. در این مقاله، به اختصار دربارۀ علل درج کلمات شکسته در فرهنگ‌های فارسی و نیز شیوۀ درج این صورت‌ها سخن می‌گوییم. پیکره را از 112 اثر نمایشی و داستانی فارسی (نک. پیوست)، و صد کلمه از گفت وگوهای منتشرشدۀ صد سالۀ اخیر، به زبان فارسی، به صورت تصادفی برگزیده‌ایم. به باور نگارندگان، لازم است، دست‌کم صورت‌های شکستۀ به‌کاررفته در ادبیات معاصر فارسی استخراج و در فرهنگ‌های عمومی فارسی مدخل شود. تعداد این صورت‌های شکسته بسیار اندک است و شاید بیشتر از موارد پیکرۀ محدود ما نباشد.