عوامل پیش‌بینی ‌کننده رفتارهای تغذیه‌ای بر اساس تئوری شناختی اجتماعی در زنان باردار مراجعه‌کننده به مراکز بهداشتی و درمانی شهر تبریز

سابقه و هدف: تغذیه مادران در طول بارداری عامل کلیدی در تضمین سلامت مادر و کودک است. لذا مطالعه حاضر با هدف بررسی عوامل پیش بینی کننده رفتارهای تغذیه ای در بین زنان باردار شهر تبریز بر اساس تئوری شناختی اجتماعی انجام شده است.مواد و روش ها: این مطالعه تحلیلی در سال1393 با مشارکت 380 زن باردار مراجعه کننده به 10مرکز بهداشتی درمانی شهر تبریز انجام شد که به روش تصادفی چندمرحله ای انتخاب و وارد مطالعه شدند. معیار ورود زنان باردار به این مطالعه قرار داشتن در محدوده سنی 15 تا 45 سال و نداشتن هرگونه بیماری جسمی، روحی حاد و مزمن بود. ابزار گردآوری داده ها شامل پرسشنامه استاندارد رفتارهای تغذیه ای و پرسشنامه محقق ساخته سازه های تئوری شناختی اجتماعی (آگاهی، انتظارات پیامد، ارزش های پیامد، خودکارآمدی، حمایت اجتماعی و خودتنظیمی) بود که به روش مصاحبه و خودگزارش دهی تکمیل گردید. یافته ها: میانگین سنی شرکت کنندگان 27 سال بود. از میان سازه های مختلف تئوری شناختی اجتماعی، انتظارات پیامد (p<0.039)، ارزش های پیامد (p<0.046)، آگاهی (p<0.043) و خودتنظیمی (p<0.001) دارای سهم معنی داری در تبیین واریانس رفتار تغذیه ای مناسب در بین مادران مورد مطالعه بودند. این متغیرها در مجموع 16 درصد از واریانس رفتارهای تغذیه ای را پیش بینی گردید. در 54.4% افراد مصرف نان و غلات، 73.2% دریافت گوشت و حبوبات ، 55.3% مصرف میوه جات و در 70.5% مصرف سبزیجات کمتر از میزان توصیه شده بود. نتیجه گیری: نتایج نشان داد، آگاهی، انتظارات پیامد، ارزش های پیامد و خودتنظیمی می توانند جهت طراحی مداخلات آموزشی برای دستیابی به رفتارهای تغذیه ای سالم در زنان باردار موثر باشد.

Using Social Cognitive Theory to Determine Factors Predicting Nutritional Behaviors in Pregnant Women Visiting Health Centers in Tabriz, Iran

Background and Objectives: Women rsquo;s nutrition during pregnancy is a key determinant of maternal and fetal health. Therefore, the current study used the Social Cognitive Theory (SCT) to determine factors predicting the nutritional behaviors of pregnant women in Tabriz, Iran. Materials and Methods: This analytic study applied multistage random sampling to select 380 pregnant women who visited health centers in Tabriz during 2014. Data were collected using the Nutritional Behavior Questionnaire and a researchermade questionnaire on the constructs of the SCT (knowledge, outcome expectations, outcome expectancies, selfefficacy, social support, and selfregulation). The questionnaires were completed through interviews and selfreport. Pearson rsquo;s correlation and liner regression analyses were performed to analyze the data in SPSS20. Results: The participants rsquo; mean age was 27 years. Among the different constructs of the SCT, outcome expectations (P =0.039), outcome expectancies (P=0.046), knowledge (P=0.043), and selfregulation (P=0.001) had significant roles in explaining the variance in nutritional behaviors of pregnant women. These factors could in fact predict 16% of the variance in nutritional behavior. Bread and cereals, meat and beans, fruits, and vegetables consumption were below the recommended level in 54.5%, 73.2%, and 55.3%, and 70.5% of the subjects, respectively. Conclusion: Based on our findings, knowledge, outcome expectations, outcome expectancies, and selfregulation can be used in the development of educational interventions to promote healthy nutritional behaviors in pregnant women.