پیشگویی‌ کننده‌های مصرف سیگار در نوجوانان پسر شهر همدان بر اساس نظریه رفتار برنامه‌ریزی ‌شده

سابقه و هدف: عوامل شناختی مرتبط با رفتارهای اجتماعی نقش تعیین کننده ای در تصمیم نوجوانان برای شروع مصرف سیگار دارند. بنابراین، مطالعه حاضر باهدف بررسی پیشگویی کننده های مصرف سیگار در بین نوجوانان شهر همدان با بهره گیری از نظریه رفتار برنامه ریزی شده انجام گردید. مواد و روش ها: این مطالعه توصیفی تحلیلی بر روی 810 نفر از نوجوانان پسر دبیرستانی شهر همدان با استفاده از روش نمونه گیری چندمرحله ای انجام شد. ابزار گردآوری اطلاعات شامل اطلاعات جمعیت شناختی و پرسشنامه مبتنی بر سازه های نظریه رفتار برنامه ریزی شده بود که به روش خودگزارش دهی توسط شرکت کنندگان تکمیل گردید. داده ها با استفاده از ویرایش 18 نرم افزار spss و ویرایش 18 نرم افزار amos با به کارگیری آزمون های همبستگی پیرسون و شاخص های برازش مدل مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت. یافته ها: در کل 17.2 درصد از نوجوانان پسر به مصرف سیگار درگذشته اشاره نمودند. سازه های کنترل رفتاری درک شده، هنجارهای انتزاعی و نگرش به ترتیب بهترین پیش بینی کننده قصد مصرف سیگار بودند(0.001> p). همچنین کنترل رفتاری درک شده ( beta=0.59، p<0.001) نسبت به قصد رفتاری ( beta=0.11، p<0.001) از قدرت پیش بینی کنندگی بالاتری برای پیش بینی رفتار برخوردار بود. در مدل معادلات ساختاری، 32 درصد از واریانس قصد رفتاری و 50 درصد از واریانس رفتار توسط سازه های نظریه تبیین گردید. نتیجه گیری: نتایج حاکی از نقش کم رنگ قصد رفتاری در توصیف رفتار مصرف سیگار در بین نوجوانان پسر می باشد. بنابراین توجه به سایر عوامل روان شناختی موثر در فرآیند اخذ تصمیم برای مصرف دخانیات در بین نوجوانان ضروری به نظر می رسد.

Predictors of Tobacco Smoking in Male Adolescents in Hamadan Based on the Theory of Planned Behavior

Background and Objectives: The cognitive determinants of social behaviors play an important role in adolescents' decisionmaking for starting smoking. The present study was therefore conducted to determine the predictors of tobacco smoking in male adolescents in Hamadan, Iran, based on the Theory of Planned Behavior (TPB). Materials and Methods: The present descriptiveanalytical study was conducted on 810 male high school students in Hamadan selected through the multistage sampling method. Data were collected using a selfreport questionnaire with a section on participants' demographic information and another section based on the TPB constructs. Data were then analyzed in SPSS18 and AMOS18 using the Pearson correlation test and the indices of model fit. Results: Overall, 17.2% of the male adolescents reported to have smoked cigarettes in the past. Perceived behavioral control, subjective norms and attitude were the best predictors of behavioral intention for tobacco smoking, in the order of importance (P<0.001). Perceived behavioral control ( beta=0.59 P<0.001) was a better predictor of the studied behavior than behavioral intention ( beta=0.11 P<0.001). In the structural equation model, TPB constructs accounted for 32% of behavioral intention variances and 50% of behavior variances. Conclusion: The results demonstrated the poor role of behavioral intention in reporting smoking behaviors in male adolescents. Other psychological factors that affect adolescents' decisionmaking regarding tobacco smoking should also be scrutinized.