رفتارهای خودمراقبتی ارتقاء دهنده سلامت و عوامل مرتبط با آن در سالمندان: کاربرد مدل اعتقاد بهداشتی

مقدمه: باورهای بهداشتی به طور قابل توجهی در اتخاذ رفتارهای خودمراقبتی ارتقادهنده سلامت تاثیر گذار هستند. یکی از شناخته شده ترین مدل های مبتنی بر باور، مدل اعتقاد بهداشتی است. پژوهش حاضر با هدف بررسی ارتباط بین سازه های این مدل و برخی عوامل دموگرافیک با رفتارهای خودمراقبتی ارتقاء دهنده سلامت در سالمندان انجام گردید.مواد و روش ها: این مطالعه توصیفی تحلیلی با مشارکت 465 نفر از سالمندان مراجعه کننده به فرهنگسراهای شهر تهران با استفاده از روش نمونه گیری چند مرحله ای انجام شد. ابزارهای مورد استفاده شامل پرسشنامه های دموگرافیک، سنجش باورهای بهداشتی، خودکارآمدی و رفتارهای خودمراقبتی ارتقاء دهنده سلامت بود. داده های جمع آوری شده با استفاده از نرم افزار spss ویرایش 22 و بر اساس آزمون های تی مستقل، آنالیز واریانس یکطرفه، همبستگی پیرسون و رگرسیون خطی چند متغیره مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: میانگین ( ±انحراف معیار) سنی آزمودنی ها 6.12±68.24 سال و میانگین نمره کلی رفتارهای خودمراقبتی 0.36± 1.79 بود. جنسیت(0.011=p)، وضعیت اقتصادی(0.001> p)، سطح تحصیلات(0.001> p) و سن(0.0 08=p) به طور معناداری با رفتارهای خودمراقبتی ارتباط داشتند. بر پایه تحلیل رگرسیونی مدل اعتقاد بهداشتی موانع درک شده، خودکارآمدی و شدت درک شده به عنوان تعیین کننده های نهایی رفتار مشخص شدند(0.001> p). نتیجه گیری: با توجه به نتایج این پژوهش، ضروری است که در طراحی برنامه های ارتقاء سلامت سالمندان بر افزایش خودکارآمدی و شدت درک شده و همچنین بر کاهش موانع درک شده توجه ویژه ای شود.

Health Promoting Self-Care Behaviors and Its Related Factors in Elderly: Application of Health Belief Model

Introduction: Health beliefs significantly affect health promoting selfcare behaviors. The most important model designed based on health beliefs is the Health Belief Model. This study examined the association between health belief model constructs and demographic factors with behaviors in elderly. Materials and Methods: This descriptiveanalytical study was performed on 465 elders referring to Tehran's cultural centers recruited with a multistage sampling method. Study instruments were questionnaires regarding demographic information, health beliefs, selfefficacy and healthpromoting selfcare behaviors. Data analysis was performed using SPSS22 software by Independent Ttest, oneway ANOVA, Pearson correlation and Multiple linear regression. Results: The mean ( plusmn;SD) age of subjects was 68.24 plusmn;6.12 years and the mean of general selfcare score was 1.79 plusmn;0.36. Gender (P=0.011), economy (P<0.001), education level (P<0.001) and age (P=0.008) were significantly associated with selfcare behaviors. Regression analysis showed that perceived barriers, selfefficacy and perceived severity were determinants of behavior (P<0.001). Conclusion: According to the results of this study, it is essential to pay special attention to selfefficacy, perceived severity and perceived barriers to design health education for elderly.