تاثیر مداخله آموزشی مبتنی بر الگوی اعتقاد بهداشتی بر رفتارهای تغذیه‌ای مرتبط با سرطان معده در زنان شاغل ایرانی

اهداف: سرطان معده شایع‌ترین علت مرگ در بین همه سرطان‌ها در ایران است. با توجه به نقش تغذیه مناسب در پیشگیری از سرطان معده، مطالعه حاضر با هدف تعیین تاثیر مداخله آموزشی بر اساس الگوی اعتقاد بهداشتی بر رفتارهای تغذیه‌ای مرتبط با سرطان معده در زنان شاغل شهرستان فسا (استان فارس) انجام شد.مواد و روش‌ها: این مطالعه نیمه‌تجربی، روی 100 نفر از زنان شاغل تحت پوشش دو مرکز بهداشتی درمانی شهر فسا که به‌صورت تصادفی به دو گروه آزمون و کنترل تقسیم شدند، انجام شد. ابزار گردآوری اطلاعات پرسش‌نامه محقق‌ساخته، مشتمل بر مشخصات دموگرافیک، آگاهی، سازه‌های الگوی اعتقاد بهداشتی و سنجش عملکرد بود که قبل مداخله آموزشی و 3 و 6 ماه بعد از مداخله آموزشی توسط افراد گروه آزمون و کنترل تکمیل شد. برنامه آموزشی طی 8 جلسه 50 تا 55 دقیقه‌ای در سالن مرکز بهداشت با شیوه بحث گروهی همراه با نمایش فیلم و تصاویر آموزشی برای گروه آزمون برگزار شد. پرسش‌نامه‌ها جمع‌آوری شد و توسط نرم‌افزار آماری 22 spss و با استفاده از آزمون‌های آماری کای‌اسکوئر، آزمون‌های t مستقل و t زوجی و آنالیز واریانس تجزیه و تحلیل شد. یافته‌ها: میانگین سنی افراد گروه آزمون 5.30 ±35.64 سال و در گروه کنترل 5.38 ±35.70 سال بود. نتایج نشان داد که قبل از مداخله آموزشی، اختلاف معنی‌داری بین گروه آزمون و کنترل از نظر میزان آگاهی، حساسیت درک‌شده، شدت درک‌شده، منافع درک‌شده، خودکارآمدی درک‌شده و عملکرد وجود نداشت (p>0/05). اما در 3 و 6 ماه پس از مداخله، گروه آزمون نسبت به گروه کنترل، افزایش معنی‌داری در خصوص هر کدام از موارد ذکرشده به‌جز موانع درک‌شده از خود نشان داد و در سازه موانع درک‌شده، گروه آزمون نسبت به گروه کنترل کاهش معنی‌دار داشته است (p<0/05).نتیجه‌گیری: طراحی و اجرای مداخلات آموزشی مبتنی بر الگوی اعتقاد بهداشتی در زمینه پیشگیری از سرطان معده با محوریت رفتارهای تغذیه‌ای بر زنان شاغل اثربخش بود.

The Impact of Educational Intervention Based on Health Belief Model on Nutritional Behaviors Associated with Gastric Cancer among Iranian Female Employees

Aims: Gastric cancer is the most common cause of death among all cancers in Iran. Due to the role of proper nutrition to prevent gastric cancer the present study was aimed to determine the impact of educational intervention based on the Health Belief Model on nutritional behaviors associated with gastric cancer among female employees in Fasa, Fars, Iran.Materials Methods: This quasiexperimental study was performed on 100 working women covered by two health centers in Fasa who were randomly divided into experimental and control groups. The data collection tool was a researchermade questionnaire, including demographic characteristics, knowledge, Health Belief Model constructs, and performance measurement that were completed before, 3, and 6 months after the educational intervention by the experimental and control groups. The training program was held in 8 sessions of 50 to 55 minutes in the hall of the health center with group discussion method along with showing videos and educational images for the experimental group. Questionnaires were collected and analyzed by SPSS 22 statistical software using Chisquare, independent ttest, paired ttest, and RMA NOVA (Repeated Measurement ANOVA).Findings: The mean age of the subjects in the experimental group was 35.64 ±5.30 and in the control group was 35.70 ±5.38. Results showed that before the intervention, there was no significant difference between the experimental and control groups in terms of knowledge, perceived susceptibility, perceived severity, perceived benefits, perceived selfefficacy and performance (p>0.05). But in the 3 and 6 months after the intervention, the experimental group showed a significant increase in each of the above except the perceived barriers compared to the control group, and in the perceived barriers construct the test group significantly decreased compared to the control group (p<0.05).Conclusion: Designing and implementing educational interventions based on the Health Belief Model was effective in preventing gastric cancer with a focus on nutritional behaviors in employed women.