اثربخشی مداخله آموزشی بر کاهش رفتارهای خوددرمانی بیماران مبتلا به دیابت نوع دو: کاربرد مدل بزنف

اهداف: انجام خوددرمانی در بین بیماران دیابتی منجر به نوسان شدید قند خون آنان شده و همین امر سبب ابتلای زودتر بیماران به عوارض دیابت می‌شود. لذا مطالعه حاضر با هدف بررسی تاثیر مداخله آموزشی مبتنی بر مدل بزنف بر رفتارهای خوددرمانی بیماران مبتلا به دیابت نوع دو انجام شد.مواد و روش‌ها: این مطالعه نیمه‌تجربی در سال 1397 روی 200 نفر از بیماران مبتلا به دیابت نوع دو تحت پوشش مرکز دیابت شهر فسا انجام شد. نمونه‌ها به روش نمونه‌گیری تصادفی انتخاب شده و به‌صورت تصادفی در دو گروه آزمون و کنترل قرار گرفتند (100 نفر در هر گروه). ابزار گردآوری اطلاعات، پرسش‌نامه محقق‌ساخته شامل اطلاعات دموگرافیک، سازه‌های مدل بزنف (آگاهی، نگرش، عوال قادرکننده، هنجارهای انتزاعی و قصد رفتاری) و سئوالات رفتار خوددرمانی در خصوص دیابت بود که قبل و سه ماه پس از مداخله تکمیل شد. مداخله آموزشی برای گروه آزمون در قالب 7 جلسه آموزشی 5550 دقیقه‌ای برگزار شد. تجزیه و تحلیل داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار spss 22 و توسط آزمون‌های مجذور کای، t مستقل و t زوجی صورت گرفت.یافته‌ها: میانگین نمرات آگاهی، نگرش، عوامل قادرکننده، هنجارهای انتزاعی و قصد رفتاری به‌طور معنی‌داری در گروه آزمون نسبت به گروه کنترل پس از مداخله آموزشی افزایش یافت. همچنین میانگین نمره رفتار خوددرمانی در گروه آزمون نسبت به گروه کنترل کاهش معنی‌داری پیدا کرد (05.0>p).نتیجه‌گیری: مداخله آموزشی مبتنی بر مدل بزنف بر کاهش رفتارهای خوددرمانی بیماران مبتلا به دیابت نوع دو اثربخش است.

Effectiveness of Educational Intervention on Reducing Self-Medication Behaviors of Patients with Diabetes Type 2: Application of BASNEF Model

Aim(s): Selfmedication in diabetic patients will lead to severe fluctuations in their blood glucose levels, which can lead to early complications of diabetes in patients. The aim of this study was to investigate the effect of educational intervention based on the BASNEF model on selfmedication behaviors in patients with diabetes type 2.Materials Methods: This semiexperimental study was carried out on 200 patients with diabetes type 2 covered the diabetes center of Fasa city in 2018. The subjects were selected by random sampling method and randomly divided into experimental and control groups (100 people in each group). Data gathering tool was a questionnaire including demographic information, BASNEF model (knowledge, attitude, empowering factors, subjective norms, and behavioral intention) and selfmedication behaviors about diabetes that was completed before and three months after intervention. Educational intervention was conducted for the experimental group in 7 training sessions of 5055 minutes. Data were analyzed by SPSS 22 software, using Chisquare, independent ttest and paired ttest.Findings: After intervention, the mean scores of knowledge, attitude, empowering factors, subjective norms, and behavioral intention was significantly increased in experimental group compared to control group. Also the mean score of selfmedication behaviors significantly decreased.Conclusion: The educational intervention based on the BASNEF model is effective on reducing the selfmedication behaviors in patients with diabetes type 2.