طراحی و روان‌سنجی ابزار سنجش رفتارهای ناایمن رانندگی با موتورسیکلت براساس مدل اطلاعات، انگیزش و مهارت‌های رفتاری

اهداف: رفتارهای ناایمن موتورسواران یکی از علل اصلی مرگ‌ومیر آنان است. سنجش رفتارهای ناایمن موتورسواران و برنامه‌ریزی در جهت کنترل آن در گام نخست نیازمند ابزاری است که با ویژگی‌های فرهنگی، اجتماعی و مذهبی جامعه منطبق باشد. این پژوهش با هدف طراحی و روان‌سنجی ابزار سنجش رفتارهای ناایمن رانندگی با موتورسیکلت براساس مدل اطلاعات، انگیزش و مهارت‌های رفتاری انجام شد.مواد و روش‌ها: در این مطالعه توصیفی تحلیلی از نوع مقطعی برای تعیین گویه‌های ابزار، پس از بررسی منابع علمی و نیازسنجی اعتقادات در جامعه مورد بررسی، پرسش‌نامه 32آیتمی شامل ابعاد اطلاعات، انگیزش و مهارت‌های رفتاری طراحی شد که روایی آن از طریق روایی محتوی (کمی و کیفی)، روایی صوری و روایی سازه (تحلیل عامل تاییدی) و پایایی آن به روش همسانی درونی (آلفای کرونباخ) و بازآزمایی با استفاده از نرم‌افزار لیزرل 8.8 مورد تایید قرار گرفت.یافته‌ها: پس از طی مراحل روایی و پایایی پرسش‌نامه، 21 سئوال باقی ماند. مقدار شاخص روایی محتوایی بین 10.97 به دست آمد. همچنین نتایج بررسی روایی سازه با استفاده از تحلیل عامل تاییدی 0.071=rmsea و 1.97=x2/df را نشان داد (0.001>p). پایایی ابزار با استفاده از همسانی درونی (0.870.70= a) و ثبات آن از طریق آزمون مجدد (0.922=icc) به دست آمد.نتیجه‌گیری: پرسش‌نامه طراحی‌شده برای سنجش رفتارهای ناایمن موتورسواران براساس مدل اطلاعات، انگیزش و مهارت‌های رفتاری، از روایی و پایایی مناسب برخوردار بوده و مورد تایید است.

Design and Psychometric of Measurement Tool of Unsafe Behaviors in Motorcycle Driving Based on Information, Motivation and Behavioral Skills Model

Aims: Unsafe behaviors of motorcyclists are one of the main causes of their mortality. Measuring the unsafe behaviors of motorcyclists and planning for control them in the first step, requires a tool that matches the cultural, social and religious characteristics of the society. The purpose of this study was to design and psychometric of measurement tool of unsafe behaviors in motorcycle driving based on information, motivation and behavioral skills model.Materials Methods: In this crosssectional descriptiveanalytical study to determine the tool items, after reviewing the scientific resources, and the need assessment of beliefs in the community under study, a 32item questionnaire consisting of information, motivation and behavioral skills domains was designed. Its validity was done by content validity (quantitative and qualitative), formal validity and construct validity (confirmatory factor analysis) and its reliability was done by internal consistency (Cronbach's alpha) and testretest (ICC) using LISREL 8.8 software.Findings: After the validity and reliability, 21 items remained in the final version of the questionnaire. The content validity index was 0.971. Also, the results of construct validity showed RMSEA=0.071 and X2/df=1.97 (p<0.001). Tool reliability was confirmed using internal consistency ( alpha;=0.700.87) and its stability by testretest (ICC=0.992).Conclusion: Designed questionnaire to assess the unsafe behaviors of motorcyclists based on the information, motivation and behavioral skills model has appropriate validity and reliability and is approved.