نقش وتاثیر آیات قرآنی بر آرایه پردازی در معماری مسجد، نمونه موردی:مسجد مدرسه دارالاحسان (مسجد جامع )سنندج
|
|
|
|
|
نویسنده
|
زارعی محمد ابراهیم
|
منبع
|
نگارينه هنر اسلامي - 1393 - دوره : 1 - شماره : 4 - صفحه:86 -97
|
|
|
چکیده
|
مسجد–مدرسه دارالاحسان در شهر سنندج قرار دارد. دارای دو بخش مسجد و مدرسه است. این بنا در دوره قاجار و از سال 1226 تا 1232 هـ.ق. ساخت آن به درازا کشیده است. یکی ویژگیهای بارز این بنا استفاده گسترده از آیات قرآنی در نماهای بیرونی و داخلی آن است. با اینکه در نگاه نخست به نظر میرسد که مهمترین آرایههای آن کاشیکاری باشد، ولی در تمامی بخشهای کاشیکاری آیات قرآنی بکار بردهشده است. از آیات قرآنی علاوه بر آراستن دیوارهای داخل و بیرون مسجد و مدرسه، بر روی سرستونهای شبستان اصلی هم به عنوان نگاره و آرایه استفاده شده است. پرسشهای اساسی این نوشته؛ آیات قرآنی استقاده شده چه تناسبی با اهداف بانی داشته است؟ پرسش دوم، هدف بانی در نگارش آیات قرانی این بنا آیا در رقابت با حکام بیگانه بوده است؟ در این بنا بسیاری از سورههای کوتاه و پایانی قرآن بر روی سرستونها با کاشی نوشته شده است. نتیجه این پژوهش نشان میدهد که این شیوه استفاده گسترده از آیات قرآنی در مسجد بیتاثیر از رقابت با حکام و کارگزاران عثمانی در همسایگی آنها نبوده است. چون والی کردستان این بنا را به جای مسجد–مدرسهای ساخت که حکام عثمانی در زمان تسخیر سنندج ساخته بودند. این بنا علاوه بر اینکه مرکزی عبادی بود، یک مرکز مهم آموزشی در استان کردستان هم محسوب میشد. تا پیش از ساخت این بنا آموزشها در مدارس قلمرو عثمانی انجام میشد، اما پس از ساخت این مسجدمدرسه آموزشهای تکمیلی مذهب شافعی در آن انجام میشد. با ساخت این بنا و تاکید ویژه در استفاده از آیات قرآنی در آن علاوه بر تاکید، نشان دهنده توجه به داشتههای سرزمینی در این مقطع تاریخی است.
|
کلیدواژه
|
مسجدمدرسه دارالاحسان، آیات قرانی، کاشیکاری، سنندج
|
آدرس
|
دانشگاه بوعلی سینا, گروه باستان شناسی, ایران
|
پست الکترونیکی
|
mohammadzarei@yahoo.com
|
|
|
|
|