تحلیل بصری نقش سریر پادشاهی در نگاره‌های شاهنامه‌ی شاه تهماسبی

موضوع جلوس پادشاهان، به دلیل جذابیت‌های روایی و بصری خاص‌اش، در اغلب شاهنامه‌های مصور مورد توجه نگارگران بوده و با کیفیت‌های متنوع به تصویر کشیده شده‌است. شاهنامه تهماسبی، یکی از مهمترین نسخی است که به تصویرسازی این مجلس توجه ویژه داشته و از سریرهای پادشاهی به عنوان نمادی از فرّ و عنصر بصری خاص در تبیین جایگاه پادشاه به خوبی بهره گرفته‌است. هدف از این پژوهش در گام نخست شناسایی ویژگی‌های بصری نقوش سریر پادشاهی در شاهنامه تهماسبی و پس از آن تبیین میزان همگامی تصویر با متن است. پرسش این‌است: در تحلیل وجوه بصری نقش سریر پادشاهی در شاهنامه شاه‌تهماسبی چه ویژگی‌هایی مشهود است؟ ماهیت این تحقیق توسعه‌ای می‌باشد و از روش تاریخی تحلیلی با رویکرد تطبیقی بهره گرفته شده‌است. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهند که گوناگونی فرم و ترکیب‌بندی قرینه، با غلبه‌ی نقشمایه‌های تزئینی، از ویژگی‌های عمده نقوش سریر پادشاهی در شاهنامه‌تهماسبی‌است. در شیوه بازنمایی نقوش سریر تنوع قابل‌ملاحظه‌ای وجود دارد که این امر بر مبنای شواهد موجود از تفاوت در شرح و توصیف پادشاهان در متن ادبی شاهنامه نشات می‌گیرد، هر چند که در برخی موارد توصیفی از سریر در متن نیآمده و هنرمند با تخیل خود آن را ترسیم کرده است.

analysis of the visual features of the king’s throne in the illustrations of the shahnameh of shah tahmasp

the theme of kings sitting on the throne, due to its special narrative and visual appeal, has been the focus of painters in most of iran’s illustrated shahnamehs and has been depicted with various qualities. among the illustrated shahnamehs, shahnameh of tahmasp is one of the most important versions that has paid special attention to the illustration of this assembly and has made good use of the king’s throne as a symbol of power and a special visual element in explaining the position of the king. the question is: what characteristics are evident in the analysis of the visual aspects of the king’s throne in the shahnameh of shah tahmasp? the results show that the diversity of the form and composition of karina, with the predominance of decorative motifs, is one of the main features of the king’s thrones motifs in tahmasbi shahnameh. there is considerable variation in the way the throne is represented that is based on the available evidence from the difference in the description of the kings in the literary text of the shahnameh. although in most cases there is no description of the king’s throne in the text and artist has drawn it with his imagination.