صورت بندی مولفه های ساختارشناسی نقاشی طبیعت بیجان در دوره فتحعلی شاه قاجار ( 1250- 185 ه.ق. )

از گونه های نقاشی قاجار، طبیعت بیجان از موضوعاتی است که در دوره اول قاجار دیده می شود؛ ولی در سایه هنر پیکرنگاری درباری هنر رسمی این دوران کمتر دیده شده است. طبیعت بیجان به عنوان موضوعی مستقل در حاشیه نقاشی های دوران اول قاجار قرار گرفته است. این نوع نقاشی به صورت تزیینی است و با تاکید بر بازنمایی واقع نمایانه دارای ویژگی های تکرار شده است که به دو صورت مستقل و در ترکیب با پیکرنگاری، به خصوص زنان قابل مشاهده است. در نقاشی های طبیعت بیجان، سفره های رنگین غذا و میوه با رنگ های متنوع در کنار حیواناتی همچون گربه، خرگوش و کبک در کنار سفره ترسیم می شود. سوالات اصلی پژوهش به این شرح است: نگاه متمایز نقاشان دوره نخست قاجار به نقاشی طبیعت بیجان چگونه بود؟ این نوع نقاشی دارای چه مولفه های ساختارشناسی است و در ارتباط با نقاشی پیکرنگاری چگونه معنا می شود؟ هدف از این پژوهش بررسی و تحلیل نقاشی طبیعت بیجان به صورت مستقل و مولفه های ساختارشناسی آن در تصویر و ترکیب آن با موضوعات دیگر همچون پیکرنگاری است. روش تحقیق در این پژوهش توصیفی - تحلیلی است و بر مبنای نقاشی طبیعت بیجان به صورت ژانری مستقل در نقاشی ایندوران شکل گرفته است و مسئله عناصر در ساختار نقاشی در این دوره تعریف می شود. این پژوهش با استفاده از منابع کتابخانه ای و بررسی نمونه های موزه ای انجام شده است. تحقیق از نوع کیفی و شیوه تحلیل آثار مورد بحث بر اساس بررسی اصول و قواعد تجسمیِ به کار رفته در این هنر است. نتایج این پژوهش نشان میدهد نقاشی طبیعت بیجان، در این دوره مفهوم متفاوتی را در نقاشی در برمیگیرد و به صورت مستقل و در پیوند با پیکرنگاری زنان شکل گرفته است. به نظر می رسد هنرمندان، این نوع نقاشی را به عنوان سبکی مستقل در ارتباط با هنر پیکرنگاری و معماری به تصویر کشیده اند. نقاشی پیکرنگاری بدون حضور انسان، بر حضور و عدم حضور انسان تاکید دارد و تعلیق را نشان می دهد. نقاشی طبیعت بیجان در ترکیب با هنر پیکرنگاری از زنان بر شئ وارگی زنان و تغییرات اجتماعی زنان در ورود به دنیای دیگر اشاره دارد.

study of the characteristics of inanimate nature paintings in the first qajar period

inanimate nature is one of the subjects that can be seen in paintings in the first qajar period, but it has been less seen in the iconography of the court of formal art of this period. inanimate nature is seen as an independent subject in the margins of early qajar paintings. this painting is decorative and can be seen both independently and in combination with female iconography. in the painting of inanimate nature, colorful food and fruits are depicted on colorful tablecloths, and sometimes animals such as cats, rabbits and partridges are seen next to the tablecloth. the purpose of this study is to find out the characteristics of inanimate nature painting in the first qajar period and its visual features in combination with other subjects in this period. question: what visual features does inanimate nature painting have in the art of the first qajar period? how to work independently and in combination with other elements? the research method in this research is descriptive-analytical and using library resources and reviewing samples of paintings of the first qajar period and the method of analysis is based on the study of visual principles and rules used in the art of inanimate nature in painting. the results of this research show that the inanimate nature in the paintings of this period has been worked both independently, which is a limited number with specific features, and has been combined with sculpture, especially of women and animals.