تحلیل نشانه شناسانه تمثیل های منطق الطیر عطار در نقوش تزیینی آرامگاه امام زاده روشن آباد گرگان

گرچه مطالعات نشانه شناسی در ابتدا با رویکرد زبان شناسانه ظهور کرد اما به سرعت در زمینه های مختلف هنری، ادبی و اجتماعی و ... همچون ابزاری کارآمد به کار گرفته شد تا آثار هنری را به عنوان یک نظام فرهنگی بررسی کرده و رمزگان ها و مفاهیم مستتر در آنها را بیابد. در پژوهش حاضر تلاش بر این است تا از این ابزار کارآمد در جهت بررسی نقش مایه های تزیینی بنای روشن آباد گرگان و تطبیق آن با تمثیل های منطق الطیر عطار، استفاده شود زیرا در میان نقوش تزییناتی این بنا نقش مایه های حیوانی متفاوتی به چشم میخورد که در مقایسه با نقوش دیگر بنا به نظر میرسد جنبۀ نمادگرایانۀ آنها بسیار برجسته تر است و نیز نشانه های بارزی را در آن ها می توان در رابطه با تمثیل های عطار در منطق الطیر یافت که در این مقاله مورد بررسی قرار گرفته است. برای این منظور ابتدا تلاش شده است تا پیوند نقش مایه های مورد نظر با نمادهای عرفانی منطق الطیر مورد بررسی قرار گرفته و سپس از منظر نشانه شناسی مورد تحلیل قرار گیرد. در نتیجۀ مطالعات صورت گرفته در این مقاله، می توان گفت: تصاویر یاد شده پیوندهای قابل ملاحظه ای با نمادهای عرفانی به کار رفته در منطق الطیر عطار دارند و در واقع تجسم دریافت طراح از این مفاهیم اند و بر مدلول های ذهنی او دلالت دارند. این پژوهش بر اساس روش توصیفی و تحلیلی و با رویکرد کیفی به تجزیه و تحلیل اطلاعات پژوهشی می پردازد که در این زمینه از دانش نشانه شناسی بهره می برد، ابزار جمع آوری اطلاعات در آن بر اساس روش مشاهده ای است که در مواجهه با نمونه‌ مورد مطالعه از روش مشاهده‌ مستقیم و توصیفی استفاده می کند اما برای جمع آوری اطلاعات و مطالعه‌ نقوش در بستر تاریخی از روش اسنادی و کتابخانه ای بهره می برد.

Reflection of Semiotics of Attar’s Manṭiq-uṭ-Ṭayr Allegories in Decorative Patterns of Imamzadeh Roshan Abad

Although semiotics originated in linguistics, it was quickly adopted in the arts, literature, and social sciences. Semiotics is highly efficient at interpreting works of art because it sees them as a cultural system and investigates the hidden codes and concepts in them. The purpose of this study is to look at the decorative patterns on the Roshan Abad building in Gorgan from a semiotic standpoint, as they appear to be inspired by Attar’s ManṭiquṭṬayr poem’s mystical allegories. The motifs of the Roshan Abad building are then assessed, as different animal motifs can be found among the decorative patterns of this structure, which are much more prominent symbolically than other motifs. The relationship between the intended motifs and mystical symbols expressed in ManṭiquṭṬayr is first explored and analyzed from a semiotic standpoint for this aim. This is a descriptive and analytical study that uses a qualitative data analysis approach. The data on the sample under study is gained by direct and descriptive observation; however, the data on historical motifs is gathered through documentary and library approaches. The findings reveal a strong link between the patterns and mystical symbols found in Attar’s ManṭiquṭṬayr. Designers’ perceptions of these topics were embodied in these motifs, implying their mental imagery.