بازشناسی فرهنگی و نشانه‌شناسی نقوش سنگ قبور گورستان‌های عصر قاجار حوزه جغرافیایی موکریان شرقی

بر روی صدها نمونه‌ سنگ ‌قبر موجود در ناحیه موکریان شرقی که در گورستان‌های عصر قاجار آن، بی‌وقفه در کنار هم صف‌آرایی کرده‌اند و چون کتابی قطور، گویای تاریخ خاک خورده مردمانی خفته در زیر تلنباری از خاک‌اند؛ نقوشی قرار گرفته که بر زیبایی و اهمیت این آثار دو چندان افزوده است. آنچه که مسلم است، این نقوش تنها برای تزئین حکاکی نشده‌اند، بلکه خود می‌توانند بیانگر علایق و دل‌بستگی‌های فرد متوفی و بازماندگان، اعتقادات، موقعیت مکانی و زمانی و نمودی از فرهنگ جامعه و یا این‌که نماد و مفهومی از اسطوره‌ها و تفکرات عمیق گذشته باشند. پژوهش حاضر که از نوع توصیفی- تحلیلی و تاریخی بوده و یافته‌های آن مبتنی بر بررسی‌های میدانی و مطالعات اسناد گردآوری‌ شده است؛ به دنبال بررسی و تحلیل سنگ قبور گورستان‌های عصر قاجار موکریان شرقی و نقوش قرار گرفته بر روی آنها بوده و در این راستا اهداف زیر را دنبال می‌کند: 1- گورستان‌های عصر قاجار حوزه جغرافیایی موکریان شرقی کدام‌ها و شامل چه نقوشی هستند؟ 2- نقوش به تصویر کشیده شده بر روی سنگ قبور عصر قاجار موکریان شرقی، تا چه حد تحت تاثیر باورها و اعتقادات و آداب و سنن فرهنگی جامعه بوده است؟ بررسی‌های صورت گرفته نشان می‌دهد که این سنگ‌قبرها شامل نقوش متنوعی از تصاویر انسانی، حیوانی، گیاهی، هندسی و کتیبه‌اند. به‌طور کلی بیشتر این نقوش در عین دارا بودن معانی و نمادین خاص، متاثر از فرهنگ منطقه، اعتقادات و موقعیت زمانی و مکانی خود هستند. از طرف دیگر مذاهب شیعه و سنی علاوه بر فرم سنگ قبرها، بر نوع نقوش این آثار نیز، بیشترین تاثیرات را از خود بروز داده است.

Cultural Recognition and Semiotics of Tombstone Patterns in Qajar Cemeteries East Mokrian Geographical Area

On hundreds of tombstones found in the eastern Mokrian area, which are constantly lined up in the cemeteries of the Qajar era, and like a thick book, tell the history of the dusty people sleeping under a pile of dirt; There are motifs that have doubled the beauty and importance of these works. What is certain is that these motifs are not only engraved for decoration, but can also express the interests and attachments of the deceased and survivors, beliefs, location and time and a manifestation of the culture of the society or a symbol and concept of myths and deep thoughts of the past. To be. The present study is of descriptive-analytical and historical type and its findings have been collected based on field studies and document studies; Seeks to study and analyze the tombstones of the cemeteries of the Qajar era of Eastern Mokrian and the designs placed on them and in this regard pursues the following objectives: 1- What are the cemeteries of the Qajar era in the geographical area of Eastern Mokrian and including What are the designs? 2- To what extent have the motifs depicted on the tombstones of the Qajar era of Eastern Mokrian been influenced by the beliefs and customs and cultural traditions of the society? Studies show that these tombstones contain various designs of human, animal, plant, geometric and inscriptions. In general, most of these motifs, while having special meanings and symbols, are influenced by the culture of the region, beliefs and their temporal and spatial position. On the other hand, Shiite and Sunni religions, in addition to the form of tombstones, have also had the greatest impact on the type of motifs of these works.