رابطه معنایی هنر سنتی سوزن کاری در پوشش صوفیان اهل فتوت با اذکار و اعداد مقدس

هنرسنتی سوزنکاری بر روی پوشش اهل تصوف با وصله و بخیه همراه بوده است و با تغییر تکنیک و نقش، معانی متفاوتی در نوع پوشش ایجاد کرده است. در هنر سنتی هیچ چیزی از معنا تهی نیست. در این میان، بهترین بستر برای تعامل معانی هنر و عرفان، فتوت نامه‌ها بودند و ارتباط نزدیکی بین اهل فتوت و تصوف، برقرار بوده است. هدف پژوهش، ارتباط معنایی هنر سوزنکاری با مسائل فکری و اعتقادی هنرمند در فتوتنامه‌ها و شناخت نوع سوزنکاری بر جامه‌های اهل تصوف است. سوالات عبارتند از: 1 ارتباط معنایی مابین سوزنکاریها و اسماء الهی و اعداد مقدس بر جامه اهل تصوف در آیین فتوت چیست؟2 طریقه سوزنکاریها، در نوع پوشش‌های اهل تصوف چیست؟ نتایج نشانگر4 نوع از سوزنکاری بر پوشش اهل تصوف می‌باشد. جامه هزارمیخی، تاج غرجق و هزار‌میخی دارای بخیه‌هایی به شکل هندسی و به نام درویش‌دوزی بوده است، بخیه‌های هزارتو در جامه‌ی قریشی، اتصال وصله و پاره در خرقه مرقعه و نعلین و بخیه‌های ضخیم و کشش نخ در خرقه‌ی مفتولی کاربرد داشته است. در رساله خاکساریه و فقریه، که میراث‌دار اهل فتوت‌اند، حرفه سوزنکاری با وصله و بخیه‌ در هر پوشش، همراه با آداب مذهبی به شیوه پرسش و پاسخ، با مفاهیم اخلاقی و عرفانی آمیخته است و بر پایه اسلام و قرآن میباشد. سوزندوزان، عارفانی هستند که با شهود به رموز و اسماء الهی، از طریق علم حروفیه و شمارش اعداد مقدس، با تکرار در بخیه زدن به صورت اشکال هندسی و وصله‌های چهار گوش، به بیان ذکر پرداخته‌اند و نه تنها اعتقادات خود را در کارشان نشان می‌دهند بلکه آن را نوعی سلوک و طریقتی جهت نزدیک شدن به کمال می‌دانند. در این پژوهش موضوع به روش کیفی، با توصیف داده‌ها و شیوه مشاهده و مطالعه منابع کتابخانه‌ای انجام شده است.

The Conceptual Relationship Needlework Traditional Art on the Clothing of Sufis of Fotovvat and Sacred Words, Names, and Numbers

The traditional art of needlework on Sufis’ clothes which was performed with stitches and patches could create new meanings in the type of clothing through variations in techniques and patterns. Fotovvatnaameh, which is a literary genre that addresses the manifestations of the Divine in different arts and crafts, provides a good medium for the interaction of artistic and mystic meanings. Historically there has been a close relationship between the followers of Fotovvat and Sufism. The present study investigates the patterns of needlework on Sufis’ clothes and their relationship to the artist’s beliefs as represented in Fotovvatnaamehs. Two questions will be addressed in the study: 1) What underlies the conceptual relationship between needlework patterns and Divine names as well as sacred numbers on Sufis’ clothes in the ethos of Fotovvat? 2) What is the method of needlework used on Sufis’ clothes? According to our findings, the needlework on Sufis’ clothes was created using geometric stitches called dervishwork and these clothes were known as Hezaarmikhi, Ghoreyshi, Tajgharjagh, and Taje Hezaarmikhi. Hezaartoo stitches were used in Ghoreyshi, patchwork was used in Kherghehye Moragha’eh and Na’leins, and thick stitches as well as drawn thread were used in Maftooli Khergheh. In Khaksariyeh and Faghriyeh, two major treatises on Fotovvat, it is stated that needlework with patches and stitches on all types of clothing, along with religious rituals in the form of question and answers, is based on the ethical and mystic concepts derived from Islamic principles and the Quran. Needlework artisans were mystics who contemplated into the Divine realm and, by using geometric stitches and square patches, expressed God’s remembrance through Elme Horoof [=Knowledge of Letters] and sacred numbers. Thus, they not only demonstrate their beliefs but also represent it as a kind of movement towards perfection. This study uses a qualitative approach along with description, observation, and library research.