واکاوی شکل گیری نقوش هندسی شکسته در کاشیکاری های مسجد جامع اصفهان

نقوش هندسی همواره بخش مهمی از هویت معماری سنتی ایران است. این نقوش که با استفاده از خطوط مستقیم شکل می‌گیرند، نقش‌مایه‌های گره را بوجود می‌آورند. نقش‌مایه‌هایی که هر یک دارای ویژگی‌های مخصوص به خود هستند. مسجد جامع اصفهان یکی از مهم‌ترین ابنیه معماری ایران، به لحاظ حجم تزیینات و استفاده از نقوش هندسی متعدد است. لذا در این مقاله به دلیل اهمیت ویژه‌ای که این بنا در تاریخ الگو‌های هندسی داراست به عنوان نمونه مناسب برای الگوی برداری انتخاب شد. در این راستا با جمع‌آوری اطلاعات از طریق مطالعه کتابخانه‌ای، اسناد معتبر و تحقیقات میدانی، ابتدا الگوشناسی پیشنهادی مبحث مورد نظر ارائه شد(آلات گره)، سپس نمونه‌های موجود از نقوش هندسی (گره) کاشی‌کاری مسجد برداشت، و پس از نام گذاری و ترسیم، زمینه، واگیره و قاب آنها مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج تحقیق نشان دهنده آن است که زمینه شکل‌گیری گره‌ها در کاشی‌کاری‌ها مسجد جامع اصفهان به ترتیب شامل زمینه پنج، شش، هشت، ده، یازده، دوازده، چهارده، هشت و گره هشت و دوازده و نه و دوازده است. واگیره‌های آنها شامل اشکال مستطیل، مربع، مثلث و متوازی الاضلاع است. همچنین شکل قاب‌ها شامل لچکی، مربع، مستطیل، مثلث، نیم دایره، ستاره چهار پر، ستاره پنج پر، ستاره هفت پر، ستاره هشت پر، پابزی است که قاب لچکی دارای بیشترین شکل قاب گره‌های موجود است.

An analysis of the formation of broken geometrical motifs in the tiled mosque of Isfahan

Geometric motifs have always been an important part of traditional Iranian architectural identity. These motifs, which are formed using straight lines, create node patterns. Patterns that each have their own characteristics. Isfahan Jame Mosque is one of the most important architectural buildings of Iran in terms of volume of decoration and use of numerous geometric motifs. Therefore, in this paper, due to the special importance that this building has in the history of geometric patterns, it was chosen as a suitable example for vector pattern. In this regard, by gathering information through library studies, valid documents, and field research, first a suggested model of the topic (node ​​tools) was presented, then samples from the mosque’s tile geometry were extracted. , And after naming and drawing, their background, footprint and frame were analyzed. The results show that the nodes formed in the tiles of Isfahan Jame Mosque were respectively five, six, eight, ten, eleven, twelve, fourteen, eight and eight and twelve knots and nine, respectively. It’s twelve. They have rectangles, squares, triangles and parallelograms. Also the shape of the frames includes lacquer, square, rectangle, triangle, semicircle, fourpointed star, fivepointed star, sevenpointed star, eightpointed star, Pabzz, which is the most shaped nodal frame