بررسی تطبیقی دو منبر دوره سلجوقی و ایلخانی (مشکول و نائین)

یکی از عناصر ارزشمندی که از صدر اسلام در مساجد کاربرد داشته و نیز از ضروریات مساجد محسوب می شده، منبر بودهاست. روشن است که این دست ساخته به نحوی در ترویج و گسترش دین نیز موثر واقع شده است. بخش عمده ای از تحقیقات انجام شده در باب منبرها، پیرامون تاریخ ساخت آن بوده و کمتر مباحثی به ویژگی های زیبایی شناختی و نقوش به کار رفته درآن پرداخته اند. منبر مشکول مربوط به دوره سلجوقی و منبر مسجد جامع نایین از آثار دوره ایلخانی هستند که هر دو اثر درزمره شاهکار هنرهای چوبی در دوران اسلامی ایران به حساب می آیند. پژوهش حاضر علاوه بر توصیف ظاهری، تکنیک ساخت ومواد، شناختی از نقوش به کار رفته در منبرها را نیز به دست خواهد داد. بر این اساس، پژوهش حاضر با استناد به داده هایی که به روش کتابخانه ای و میدانی به دست آمده است، دو منبر مذکور را مورد توصیف و تحلیل و قیاس بصری نقش ها قرار می دهد و درپی پاسخ به این سوال است که چه تفاوتی بین دو منبر (مشکول، نایین) دوره های مختلف تاریخی، از منظر ویژگی های ظاهری،نقش، ساخت، مواد و... وجود دارد؟

Comparative study of two pulpits of Saljuqhi and Ilkhani period (Mashkol and Naein)

One of the most valuable elements used in the mosques from the beginning of Islam which is considered veryessential for the mosques is the pulpit. It is clear that this handmade thing was also effective in the spread of thereligion. A major part of the research on pulpits has been devoted to the history of its construction, with less discussionof the aesthetic features and motifs used in it. The Mashkol pulpit is related to Seljuk period and the pulpit ofJamea Nain Mosque is one of the works of the Ilkhani period; both of which are considered to be the masterpieceof wooden art during the Islamic era of Iran. The present study provided a description of the motifs used in the pulpits,their outline description, their construction techniques and materials. Accordingly, the present study, based ondata obtained from the library and field method, describes and analyzes the aforementioned two pulpits and seeksto answer the question of: what is the difference between the two pulpits( Mashkol, Naein) in different historicalperiods in terms of appearance, role, structure, materials, etc.?