نمادشناسی تصویر حاملان عرش در کتاب عجایب المخلوقات قزوینی بر پایه نجوم

تصاویر دینی را می توان یکی از مجاری انتقال مفاهیم اجتماعی و فرهنگی دانست؛ اما متاسفانه همیشه تفاسیر سطحی و کلی از آن ارائه می شود؛ بر این اساس در این پژوهش سعی بر آن است که اجزا و ساختار تصویر حاملان عرش خداوند در کتاب عجایب المخلوقات قزوینی بررسی شود. این نقوش هم در متون اسلامی به عنوان حاملان عرش خداوند و هم در متون نجومی به عنوان صورفلکی منطقه البروج مشاهده می شوند. هدف این پژوهش کشف ارتباط بین رنگ های تصاویر در نظام نمادین نجومی و نظام نمادین موجود در ادیان است. بر این اساس پژوهشگر بر آن شد که تاثیر معتقدات نجومی در ارتباط با رنگ چهار صورت فلکی اصلی منطقه البروج به عنوان عالم کبیر بر تصاویر دینی به عنوان یکی از عرصه های تجلی اعتقادات مردمان در ادوار مختلف به عنوان عالم صغیر را بررسی کند. از آن جا که چنین موضوعی نیازمند مطالعات تطبیقی میان رشته ای بین حوزه نجوم و حوزه ادیان بود؛ روش آیکونوگرافی واربورگ-پانوفسکی به عنوان روش متناسب با موضوع تحقیق انتخاب شد. نهایتاً پژوهشگر به این نتیجه رسید که رنگ نقوش حاملان عرش خداوند در کتاب عجایب المخلوقات با رنگ صورت های فلکی اصلی منطقه البروج و عناصراربعه وابسته به آن ها کاملاً منطبق هستند و به کاربردن چهار رنگ سیاه، زرد، طلایی (سفید) و قرمز برای تصویر حاملان عرش خداوند در کتاب عجایب المخلوقات قزوینی گویای تاثیرات باورهای نجومی در ارتباط با چهارصورت فلکی اصلی منطقه البروج وعناصر اربعه وابسته به آن از عالم کبیر براساس باورهای مربوط به حاملان عرش خداوند در ادیان به عنوان یکی از عرصه های تجلی اعتقادات مردمان به عنوان عالم صغیر است.

The Symbolism of the Image of the Throne Carriers in the Book ofWonders of Qazvini based on Astronomy

Religious images can be considered as the transmitters of social and cultural concepts, but unfortunately theyare usually presented theough surface and general interpretatipns. Accordingly, in this research, we have tried toinvestigate the components and structure of the image of the Lord’s throne carriers in the book of the Wonders.These motifs are seen in Islamic texts as the carriers of the throne of God and in the astronomical texts as the constellationof the region.The aim of this study was to explore the relationship between colors of images in the symbolic system of astronomyand religions. Accordingly, the researcher sought to investigate the effect of astronomical beliefs on the colorof the four major constellations of the region on religious imagery as one of the manifestations of people’s beliefsin different periods of minor world.Since there was a need for interdisciplinary comparative studies between the astronomy and the field of religions,the iconography VarburgPanovsky method was selected as the reaerch method of this research.Finally, the researcher concluded that: The colors of the images of the carriers of the Throne of God in the bookof Wonders are perfectly consistent with the colors of the main constellations of the region and their associatedelements. Moreover, the use of four colors of black, yellow, gold (white) and red for the image of the carriers ofthe throne of God in the Qazvin Wonders Book illustrates the effects of astronomical beliefs of the four majorconstellations of the region and its associated elements of the great universe on the beliefs related to the carriers ofthe God throne in religions as the manifestations of the beliefs of the people as a minor world.