مطالعه تطبیقی واقعه معراج در نگاره معراج سلطان محمد و متن معراجیه‌های نظامی

معراج پیامبر(ص) یکی از مباحث مهم اعتقادی اسلام است که در متون ادبی و آثار هنری بازتاب یافته است. نگاره معراج اثر سلطان محمد، نگارگر قرن 9 ه.ق. و معراجیه‌های نظامی گنجوی شاعر قرن 6 ه.ق.، ازجمله بهترین این آثار هستند. این پژوهش سعی دارد تا نقش قابلیت‌های رسانه‌ای دو حوزه نگارگری و ادبیات در بازتاب عظمت شخصیت پیامبر(ص) را مورد ارزیابی قرار داده و از منظر بینامتنیت، به مطالعه تطبیقی نگاره معراج سلطان محمد و متن معراجیه‌های نظامی بپردازد تا زمینه‌ساز پاسخ به این سوال باشد که: نگاره معراج سلطان محمد چگونه و به چه میزان توانسته است به متن معراجیه نظامی وفادار باشد؟ و کدام‌یک از این دو اثر بازتاب بهتری از عظمت پیامبر(ص) در قالب موضوع معراج داشته‌اند؟ لذا عناصر به‌کاررفته در هر دو اثر با معیار قرآن سنجیده شده و سپس تطبیق مولفه‌های دو اثر انجام گردیده است. روش پژوهش حاضر، توصیفیتحلیلی و با رویکرد تطبیقی است. روش یافته‌اندوزی، کتابخانه‌ای و اسنادی بوده و روش تحلیل یافته‌ها، کیفی است. به نظر می‌رسد که: نگاره معراج اثر سلطان محمد باوجود برخی نوآوری‌ها، به میزان قابل‌توجهی به متن معراجیه اثر نظامی وفادار بوده و درعین‌حال هر دو اثر دربرگیرنده عناصر اصلی رخداد عظیم معراج مطابق با قرآن و احایث هستند.

The Comparative Study of Prophet Mohammad’s Appearance in SultanMohammad’s Miniature of Ascension and Nizami’s Works of Ascension

Prophet’ ascension is one of the most important Islamic belief disputes that is reflected in literal and art works.The miniature of ascension by Sultan Mohammad a painter in 9th Hijri century and works of ascension by NizamiGanjavi a poet in 6th Hijri century are the best examples in this field. This study attempts to evaluate and study therole of communicative capability in two scopes, miniature and literature, in reflecting Prophet Mohammad’s greatcharacter. And based on intersexual view, it studies the Sultan Muhammad’ miniature of ascension and Nizami’sworks of ascension as a base to answer these questions: “how much and how sultan Muhammad’s miniature ofascension could be loyal to Nizami’s works of ascension?” and “which one of these two works has the best reflectionof Prophet Mohammad’ greatness in the form of ascension dispute? Therefore the used elements in bothworks have been evaluated by the holy Quran criterion and then comparison of two works’ components has beendone. The method of present research is descriptiveanalysis through Comparative approach. Gathering informationhas been performed through library and documentary method and the analysis of data has been qualitativeone. It seems that Sultan Muhammad’s miniature of ascension has considerably been loyal to Nizami’s works ofascension while both works embrace main elements of ascension event according to the holy Quran and traditions.