تقدّم تجویزی نقد سند یا متن

آسیب‌دیدگی حدیث، از پدیده‌های مشخص و شناخته شده میراث حدیثی مسلمانان است و از آنجا که این آسیب‌ یا متوجه سند حدیث است یا متن آن،دانشمندان مسلمان از دیرباز، برای رد یا قبول حدیث، به نقد سند و متن روی آورده و برای آن روش ها و قواعدی را ابداع کرده‌اند. صرف نظر از این که از جهت تاریخی، کدام نقد، تقدم داشته و معیار بوده، این سوال مهم مطرح است که کدام یک از این دو روش، اصالت دارد و برای رد یا اثبات حدیث به عنوان روش اصلی تجویز می‌شود، به گونه‌ای که ما را از نقد دیگری بی‌نیاز می‌کند؟ آیا هر یک از این دو روش، برای نوع خاصی از حدیث کارآیی دارد یا هر دو روش باید در نقد هر نوع حدیثی به کار برد؟ و نهایت آن که نتایج این دو نقد، تا چه اندازه‌ای بر صحت صدور حدیث از معصوم دلالت دارد؟در این مقاله که به شیوه جمع‌آوری اطلاعات کتابخانه‌ای و نقد و بررسی داده‌ها به روش تحقیق توصیفی تحلیلی نگاشته شده، تلاش می‌شود پاسخی به این پرسش ها داده شود و در نهایت مشخص می‌شود که استفاده از هر دو روش نقد، برای اثبات و صحت عموم احادیث لازم است، مگر در موارد خاصی که به جهت نوع متن حدیث، به یکی از دو روش کفایت می‌کند. ضمن این که اثبات صحت سند یا صحت متن، مستلزم اثبات صحت صدور نیست.