گونه‌شناسیِ گزاره‌هایِ تربیتی در احادیث

بهره‌گیری از احادیث در تحقیقات تربیت اسلامی، مستلزم شناسایی ظرفیت و دسته‌بندی گزاره‌های تربیتی آن‌هاست تا پراکندگی و گسیختگی مفاهیم دینی، انتخاب و سازماندهی سلیقه‌ای آن و قرار گرفتن مفاهیم در جایگاه نامناسب را کاهش دهد. لذا باید از ورای پیچیدگی دلالی و سبک‌های بیانی متنوع، به یافته‌های مطمئنی از آموزه‌های تربیت اسلامی دست یافت تا ظرفیت مفهومی احادیث در عرصه‌های گوناگون ناظر به تربیت، اعم از: استنباط و فتوا، نظام‌سازی، علم دینی، مدیریت و برنامه‌ریزی، قانون‌گذاری، آسیب‌شناسی، اقدامات رسانه‌ای، تبلیغی، ترویجی و هنری، روندهای اصلاحی، روشن و قابل استفاده گردد. تحقیق حاضر با درک اهمیت این مسئله، تلاش دارد با روش توصیف و تحلیل الگوی مفهومی و بافت دلالی گزاره‌های تربیتی در حجم نمونه قابل توجهی از احادیث، گونه‌های آن‌ها را شناسایی و بر اساس ساختار مفهومی، آن‌ها را دسته‌بندی کند. این تحقیق نشان داد گزاره‌های تربیتی احادیث، در دسته‌های کلانِ: القایی، تعمیق، گرایشی، سلبی، بینشی، ساختاری، ایجابی، شناخت ابزاری، تفصیلی و زمینه‌ای جای می‌گیرد و هر کدام از این دسته‌ها به زیرمجموعه‌های جزئی‌تری قابل تقسیم است.

typology of educational propositions in hadiths

the subject of this research is the typology of religious propositions، which deals with the classification of the conceptual structure based on the application of various types of religious propositions. the purpose of this classification is to create a context for the entry of religious propositions into appropriate and specific fields of application. for this purpose, an analytical method was used and its results show that religious propositions are divided into broad categories including: induced, deepening, tendentious, negative, insightful, structural, positive, instrumental, detailed and contextual knowledge, each of which can be it is divided into more detailed subcategories, and it specifies the areas of development and application of religious propositions according to the conceptual capacity of propositions in the fields of media and art, reform, propaganda, legislation and pathology, religious education, system creation , prioritization, religious science, rulings and ijtihad and areas of activity and planning. this type of classification considers the conceptual talent of propositions as a criterion for placing them in the appropriate positions, and for this reason, it largely prevents the dispersion and fragmentation of religious concepts, its tasteful selection and organization, the placement of concepts in the wrong place and therefore reduces the eclecticism.