تاریخ گذاری روایت «مقتل اهل الیمامه»؛ در مساله جمع قرآن کریم

مهم‌ترین علت در تعدد نظرات در رابطه با مسئله‌ی جمع قرآن، وجود روایات متفاوت و متناقض در این خصوص است. از این‌رو، این پژوهش با پرداختن به روایت «مقتل اهل الیمامه»، مشهورترین نقل مرتبط با موضوع جمع قرآن در زمان ابوبکر را از طریق یافتن روایت در کهن‌ترین منابع روایی و بررسی طرق مذکور در منابع، یافتن حلقه‌ی مشترک و بررسی سیر تطور متن و اسناد روایت، با نگاهی توامان به محتوای روایت در تمام مراحل پژوهش، تاریخ‌گذاری کرده و علاوه بر خاستگاه زمانی-مکانی، تفاوت محتوایی تحریرهای منسوب به هر طریق را مشخص می‌کند. این روایت در هفت منبع روایی پیش از صحاح سته نقل شده است و از این میان، مولفین 5 منبع روایی، اولین تحریرهای این روایت را از ابراهیم‌بن‌سعد و مکتب حدیثی بغداد نقل کرده‌اند. همچنین پس از رسم نمودار اسناد، در نگاه اول ابن‌شهاب زهری، حلقه‌ی مشترک اصلی این روایت به‌نظر می‌رسد، ولی پس از تامل و بررسی بیشتر، مشخص می‌شود که از میان 5 طریق انشعاب یافته از ابن‌شهاب، تنها 2 طریق آن (یونس‌بن‌یزید و ابراهیم‌بن‌سعد) طرق منفرد نیستند. با توجه به مقایسه‌ی فراوانی نقل از این دو راوی و ظهور اولین تحریرها در تحلیل اسناد و اسناد-متن، نقش موثر ابراهیم‌بن‌سعد با انشعاب 10 طریق، در نشر این روایت با محتوای برجسته ساختن نقش عمر، ابوبکر، زیدبن‌ثابت و خزیمه در موضوع جمع قرآن و در بازه‌ی زمانی ربع دوم یا سوم قرن دوم مشخص می‌شود.

dating the narration of maghtal ahl al-yamama about the collection of the quran

the issue of the collection of the quran has been a topic of debate due to the existence of different and contradictory traditions. this research aims to shed light on this issue by examining the narration of maghtal ahl al-yamama, which is one of the narrations related to the collection of the quran during the time of abu bakr. . by doing so, the time and spatial origin of this narrative were determined. this narration has been narrated in seven narrative sources before sahah seth, after drawing the diagram of documents; it was initially thought that ibn shihab zohri was the main common link of this narration. however, after further investigation, it was discovered that only two of the five branching ways from ibn shihab were not single ways, namely yunus ibn yazid and ibrahim ibn saad. considering the comparison of the frequency of quotations from these two narrators and the appearance of the first writings in the analysis of documents and document-texts, the effective role of ibrahim ibn saad with the branching of ten ways in the publication of this narration was defined. the content of this narration highlights the role of omar, abu bakr, zayd ibn thabit, and khozaima in the subject of the quran, and it was determined that it was published in the period of the second or third quarter of the second century.